New York Times: Πώς ο Τζάρεντ Κούσνερ «κλείδωσε» το πρώτο «ναι» για τη Γάζα – Από τη Φλόριντα στο Κάιρο, το παρασκήνιο της συμφωνίας

Με προέλευση από τα ακίνητα της Νέας Υόρκης και όχι από τα διπλωματικά έδρανα, ο Τζάρεντ Κούσνερ μπήκε στο τραπέζι με μια εμμονή: να αποσπάσει πρώτα ένα «ναι» για τη Γάζα, αφήνοντας τις λεπτομέρειες για μετά. «Είναι απλώς διαφορετικό να είσαι άνθρωπος που ασχολείται με τις συμφωνίες, απλώς ένα διαφορετικό άθλημα», λέει, εξηγώντας το δόγμα της ταχύτητας που υιοθέτησε.

Το παρασκήνιο στήθηκε μακριά από την Ουάσινγκτον. Όταν πληροφορήθηκε ότι η Χαμάς θα ξεκινούσε συνομιλίες για απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων, ο Κούσνερ άφησε την έπαυλή του στη Φλόριντα και κατευθύνθηκε σε κοντινή κατοικία του Στιβ Γουίτκοφ, απεσταλμένου του προέδρου Τραμπ. Εκεί έστησαν ένα άτυπο «κέντρο επιχειρήσεων», κάνοντας διαρκείς κλήσεις με Ισραηλινούς υπουργούς και τον ίδιο τον πρόεδρο.

Το πλαίσιο υπήρχε ήδη: μια πρόταση 20 σημείων που είχε συζητήσει ο Μπενιαμίν Νετανιάχου με τον Ντόναλντ Τραμπ. Με όρους που ευνοούσαν το Ισραήλ, η Χαμάς φαινόταν δύσκολο να προσυπογράψει. Καθώς έτρεχε η προθεσμία, ο Τραμπ προειδοποίησε ότι χιλιάδες μέλη της είχαν ήδη σκοτωθεί και περισσότεροι θα ακολουθούσαν αν δεν κινιόταν η διαδικασία.

Η κίνηση ήρθε λίγες ώρες μετά. Η Χαμάς δήλωσε ότι ξεκινά συνομιλίες για ομήρους. Ο Κούσνερ συμβούλεψε το Ισραήλ να μην «κολλήσει» στα σημεία της ανακοίνωσης που έδειχναν αδιαλλαξία για αφοπλισμό ή πολιτικό έλεγχο της Γάζας, αλλά να κεφαλαιοποιήσει το πρώτο άνοιγμα. «Ο Στιβ και εγώ είπαμε στο Ισραήλ: “Σας ενθαρρύνουμε να είστε και εσείς θετικοί”», θυμάται. Λίγες ώρες αργότερα, το γραφείο Νετανιάχου έδωσε πράσινο φως για την 1η φάση του σχεδίου.

Ο Κούσνερ, που στην πρώτη θητεία Τραμπ λογιζόταν ως «αρχιτέκτονας των Συμφωνιών του Αβραάμ», αξιοποίησε παλιές γέφυρες σε αραβικές πρωτεύουσες. Μαζί με τον Γουίτκοφ πέταξαν στο Κάιρο, όπου ήδη δραστηριοποιούνταν μεσολαβητές εδώ και μέρες. Στο αεροπλάνο, όπως λέει, έστησαν σενάρια αστοχίας και διορθωτικές κινήσεις για να κρατήσουν το μομέντουμ ζωντανό.

Το δίδυμο λειτούργησε «σαν σε real estate»: ο Κούσνερ σχεδίαζε βήματα, ο Γουίτκοφ τηλεφώνησε στους κρίσιμους παίκτες. «Στα ακίνητα της Νέας Υόρκης, διαπραγματεύεσαι πάντα μπρος-πίσω», σημειώνει. Όμως εδώ υπήρχαν δυναμικοί χαρακτήρες, πολλαπλές αβεβαιότητες και ένα έντονο παράθυρο ευκαιρίας.

Ο Τραμπ, στο μεταξύ, έδινε την πολιτική κάλυψη: «Ο Τζάρεντ είναι ένας πολύ έξυπνος τύπος», είπε, προσυπογράφοντας τη «γραμμή» του γαμπρού του να κλειδώσει πρώτα τη συμφωνία και να ρυθμίσει μετά τα αγκάθια. Παράλληλα, η ομάδα του Λευκού Οίκου υπερασπίστηκε την εμπλοκή του. Η Καρολάιν Λίβιτ, γραμματέας Τύπου, δήλωσε: «Νομίζω ότι είναι ειλικρινά απαράδεκτο το γεγονός ότι προσπαθείτε να υπονοήσετε ότι είναι ακατάλληλο για τον Τζάρεντ Κούσνερ… να καταστρώσει ένα ολοκληρωμένο και λεπτομερές ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων».

Οι επικριτές βλέπουν γκρίζες ζώνες. Η Affinity Partners του Κούσνερ χρηματοδοτείται κυρίως από ξένα κρατικά ταμεία (Σαουδική Αραβία, Κατάρ, ΗΑΕ), ενώ ως άμισθος εθελοντής δεν υπόκειται σε τυπικούς κανόνες διαφάνειας. «Προκειμένου το επόμενο στάδιο αυτής της συμφωνίας να είναι επιτυχές, ο Τζάρεντ Κούσνερ πρέπει να σταματήσει να προσεγγίζει αυτό το ζήτημα ως συμφωνία ακινήτων και να αρχίσει να επικεντρώνεται στα πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα», υπογράμμισε ο γερουσιαστής Κρις Βαν Χόλεν.

Την ίδια ώρα, ήρθαν και επαίνους από απρόσμενες πλευρές. Ο Τόμας Νάιντς, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ επί Μπάιντεν, αναγνώρισε τη συμβολή του: γνωρίζει πώς να «διαχειρίζεται τον Μπίμπι» και να μιλά με αραβικές ηγεσίες, είπε, προσθέτοντας ότι αξίζει την αναγνώριση για την πρόοδο με τους ομήρους.

Το σχέδιο δεν εξαντλείται στο «πάγωμα των όπλων». Ο Κούσνερ είχε ήδη ανοίξει διάλογο με τον Τόνι Μπλερ για τη μεταπολεμική Γάζα: ασφάλεια, θεσμοί, ανοικοδόμηση. Στόχος, μια βιώσιμη αρχιτεκτονική που θα αποτρέψει την ανακύκλωση της κρίσης – την ώρα που η σύγκρουση, δύο χρόνια μετά την επίθεση της Χαμάς και την ισραηλινή απάντηση, έχει αφήσει βαθύ ανθρωπιστικό αποτύπωμα.

Η μέθοδος του Κούσνερ παραμένει πραγματιστική: «Πρέπει να καταλαβαίνεις τους ανθρώπους… να δεις ποιος παίζει παιχνίδια και πόσο χώρο έχεις». Ο ίδιος αστειεύεται ότι με τόσες απουσίες από το σπίτι για συνομιλίες και πτήσεις, «νομίζω ότι υπάρχει πιθανότητα όταν γυρίσω σπίτι, η γυναίκα μου να αλλάξει τις κλειδαριές του σπιτιού».

Το αν το πρώτο «ναι» θα γίνει συνολική λύση, θα κριθεί στο γήπεδο των λεπτομερειών: αφοπλισμός, διοίκηση, ασφάλεια, χρηματοδότηση και ένας οδικός χάρτης που να είναι πολιτικά ανεκτός για όλες τις πλευρές. Για την ώρα, ο 44χρονος «διαπραγματευτής των συμφωνιών» κερδίζει χρόνο – και ίσως τη δυσκολότερη συμφωνία της καριέρας του.