Αλλαγή ώρας την Κυριακή: Νέα σενάρια για ακύρωση

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την αλλαγή ώρας, μια συνήθεια δεκαετιών που εξακολουθεί να ισχύει σε όλη την Ευρώπη.

Η φθινοπωρινή μετάβαση θα πραγματοποιηθεί τη νύχτα του Σαββάτου 25 προς Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025. Στις 04:00 τα ξημερώματα, οι δείκτες των ρολογιών θα πρέπει να γυρίσουν μία ώρα πίσω, στις 03:00.

Η αλλαγή εφαρμόζεται πάντα Κυριακή, ώστε να περιορίζονται οι αναστατώσεις στην καθημερινότητα, καθώς για τους περισσότερους δεν είναι εργάσιμη ημέρα. Τα σύγχρονα smartphones, οι υπολογιστές και οι περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές ενημερώνουν αυτόματα την ώρα, μειώνοντας την πιθανότητα λάθους.

Παραδοσιακά, η μετάβαση στη χειμερινή ώρα θεωρείται «δώρο» μιας επιπλέον ώρας ύπνου. Ωστόσο, πολλοί επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι η αλλαγή μπορεί να επηρεάσει τον βιολογικό ρυθμό. Αναφέρουν πιθανή κόπωση, προβλήματα συγκέντρωσης και διαταραχές ύπνου, ειδικά σε παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με χρόνιες παθήσεις.

Η πρακτική ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70, στον απόηχο της πετρελαϊκής κρίσης, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας μέσω καλύτερης αξιοποίησης του φυσικού φωτός. Έκτοτε, Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθούν σταθερά την εναλλαγή μεταξύ θερινής και χειμερινής ώρας δύο φορές τον χρόνο.

Το 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της κατάργησης της αλλαγής ώρας, με το σκεπτικό ότι προκαλεί επιπτώσεις στην υγεία, στην οδική ασφάλεια αλλά και στη γεωργία. Παρά την απόφαση και την ισχυρή πλειοψηφία (384 υπέρ, 153 κατά, 12 αποχές), η εφαρμογή έχει μείνει «στον πάγο». Για να υλοποιηθεί χρειάζεται κοινός συντονισμός των κρατών-μελών, κάτι που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Έτσι, μέχρι νεωτέρας, οι δείκτες των ρολογιών θα συνεχίσουν να αλλάζουν δύο φορές τον χρόνο.

Ειδικοί ζητούν να καταργηθεί η αλλαγή ώρας λόγω σοβαρών επιπτώσεων στον ύπνο και την υγεία

Η συζήτηση για την κατάργηση της αλλαγής ώρας, που πραγματοποιείται δύο φορές τον χρόνο, αναβάλλεται συνεχώς, όμως οι φωνές που ζητούν να τερματιστεί αυτή η πρακτική πληθαίνουν. Ειδικοί στον ύπνο προειδοποιούν ότι η μεταβολή της ώρας επηρεάζει αρνητικά την υγεία και τον κιρκάδιο ρυθμό, προκαλώντας προβλήματα προσαρμογής στον οργανισμό.

Μία ομάδα ερευνητών από τη Βρετανική Εταιρεία Ύπνου καλεί επίσημα την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να καταργήσει τις αλλαγές αυτές, τονίζοντας ότι το φυσικό φως της ημέρας αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα για την ισορροπία του ανθρώπινου οργανισμού. Η δήλωσή τους, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Sleep Research», σημειώνει ότι η «κανονική ώρα» πρέπει να ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Η λέκτορας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Strathclyde, Μέγκαν Κρόφορντ, εξήγησε ότι η διατήρηση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο θα ήταν «μια λανθασμένη ιδέα από την άποψη του ύπνου και της κιρκάδιας υγείας». Όπως τόνισε, τα πρωινά είναι κρίσιμα για την έκθεση του οργανισμού στο φως, καθώς τα βιολογικά μας ρολόγια χρειάζονται αυτό το ερέθισμα για να παραμένουν σε συγχρονισμό με τον φυσικό κύκλο της ημέρας.

Ο καθηγητής Χρονοβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Northumbria, Μάλκολμ βον Σαντζ, επισήμανε ότι «ζητώντας να ισχύει η καθιερωμένη ώρα για όλο τον χρόνο, η Εταιρεία τονίζει ότι το φυσικό φως της ημέρας το πρωί είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της βέλτιστης ευθυγράμμισης των ρολογιών του σώματός μας». Πρόσθεσε ότι αυτό θα οδηγούσε σε καλύτερο ύπνο και συνολική βελτίωση της υγείας.

Παράλληλα, εξήγησε ότι «η επαναφορά της μόνιμης καθιερωμένης ώρας θα σήμαινε ότι τα ρολόγια μας θα ήταν στενά ευθυγραμμισμένα με την ηλιακή ώρα». Αν και θα υπήρχαν νωρίτερα ηλιοβασιλέματα τους καλοκαιρινούς μήνες, το όφελος από την αυξημένη έκθεση στο πρωινό φως κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες θα ήταν σημαντικό. Έτσι, οι πολίτες θα είχαν καλύτερη ποιότητα ύπνου και βελτιωμένη κιρκάδια ευθυγράμμιση.