Έρχονται διασταυρώσεις με… τέσσερα STOP – Πώς θα λειτουργούν

Σε μια χώρα όπως η δική μας, όπου η έννοια της προτεραιότητας στο STOP εξακολουθεί να αποτελεί αμφιλεγόμενο θέμα, η ιδέα να τοποθετηθούν πινακίδες σε όλες τις πλευρές μιας διασταύρωσης φαίνεται σχεδόν φουτουριστική.

Κι όμως, πρόκειται για μια μέθοδο που σε όποιο μέρος έχει εφαρμοστεί έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική για την ομαλή ροή της κυκλοφορίας και την ενίσχυση της ασφάλειας. Παράλληλα, αποτελεί μια φθηνή εναλλακτική για να αποφευχθούν φανάρια ή ανεφάρμοστοι κυκλικοί κόμβοι.

Η ιδέα της διασταύρωσης όπου όλοι οι οδηγοί υποχρεούνται να σταματούν πριν συνεχίσουν δεν είναι καινούργια. Στην Αμερική του 20ού αιώνα, οι four-way stop διασταυρώσεις δοκιμάστηκαν εκτενώς ως απλή και οικονομική λύση για αστικές και προαστιακές περιοχές όπου η εγκατάσταση φαναριών δεν ήταν απαραίτητη.

Η φιλοσοφία πίσω από το σύστημα αυτό στηρίζεται στην ισότιμη κατανομή της ευθύνης και της προτεραιότητας. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές διασταυρώσεις, όπου ένας δρόμος υπερέχει σε προτεραιότητα, εδώ όλοι οι οδηγοί καλούνται να σταματήσουν, να παρατηρήσουν προσεκτικά και να συνεννοηθούν, έστω και χωρίς λόγια.

Η σειρά προτεραιότητας βασίζεται στην άφιξη: ο πρώτος που φτάνει, φεύγει πρώτος. Το μοντέλο στηρίζεται στην ορατότητα και στην αυτορρύθμιση, μειώνοντας τις αιφνίδιες κινήσεις και τον κίνδυνο ατυχημάτων.

Στις ΗΠΑ και τον Καναδά οι τέτοιες διασταυρώσεις είναι σύνηθες φαινόμενο, ειδικά σε ήσυχες γειτονιές, σχολικές ζώνες και περιοχές όπου τα φανάρια δεν θεωρούνται απαραίτητα. Λειτουργούν καλύτερα όταν η κυκλοφορία είναι σχετικά ισορροπημένη, καθώς η κοινή στάση και η ίση προτεραιότητα δημιουργούν τάξη αντί για χάος.

Τα οφέλη είναι πολλά: αυξάνεται σημαντικά η ασφάλεια, μειώνοντας τις σφοδρές πλαγιομετωπικές συγκρούσεις. Είναι οικονομικό, καθώς δεν απαιτείται ακριβός εξοπλισμός ή συντήρηση, ενώ αναγκάζει τους οδηγούς να ελέγχουν τη διασταύρωση με μεγαλύτερη προσοχή, ενισχύοντας την εγρήγορση. Επιπλέον, λειτουργεί ακόμη και χωρίς ρεύμα, αναδεικνύοντας την απλότητά του.

Υπάρχουν όμως και μειονεκτήματα. Σε δρόμους με αυξημένη κυκλοφορία μπορεί να προκαλεί καθυστερήσεις και ουρές. Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι, η έννοια της «σειράς» και της σιωπηρής συνεννόησης μπορεί να προκαλέσει σύγχυση, ενώ η αμέλεια κάποιων οδηγών αυξάνει τον κίνδυνο ατυχήματος. Το συνεχές σταμάτημα και εκκίνηση μπορεί επίσης να αυξήσει τον θόρυβο και την κατανάλωση καυσίμου σε πολυσύχναστες περιοχές.

Με λίγα λόγια, το four-way stop φαίνεται απλό, αλλά στηρίζεται σε λεπτές ισορροπίες πειθαρχίας και συνεννόησης – δύο έννοιες που δυστυχώς δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στο ελληνικό οδηγικό περιβάλλον.

Παρόλα αυτά, οι συγκοινωνιολόγοι τονίζουν ότι η εφαρμογή τέτοιων διασταυρώσεων με τέσσερα STOP στις αστικές περιοχές της Αθήνας θα μπορούσε να αποτελέσει μια ιδανική λύση. Αυξάνει την ασφάλεια, διευκολύνει την κυκλοφορία και δεν απαιτεί δαπανηρές ή περίπλοκες οδικές παρεμβάσεις.