Ευρωπαϊκή «ασπίδα» αεράμυνας: Στο επίκεντρο η ελληνική πρόταση για τη νέα στρατηγική ασφάλειας της ΕΕ

Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής ασφάλειας, προωθώντας την ιδέα μιας ενιαίας “Ασπίδας Αεράμυνας της Ευρώπης” (European Air Shield), στο πλαίσιο του οδικού χάρτη «Αμυντική Ετοιμότητα έως το 2030» που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το σχέδιο αυτό, που θα συζητηθεί στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής των “27”, φιλοδοξεί να αποτελέσει τη βάση για μια κοινή αμυντική πολιτική που θα ενισχύσει ουσιαστικά την ανθεκτικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι σε σύγχρονες απειλές.

Η ελληνική πρόταση στο επίκεντρο του σχεδίου

Η πρόταση για τη δημιουργία της ευρωπαϊκής «ασπίδας» είχε κατατεθεί από κοινού από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Πολωνό ομόλογό του Ντόναλντ Τουσκ, με κοινή επιστολή προς την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πριν από περίπου 17 μήνες. Από τότε, η ελληνική πλευρά διατήρησε το ζήτημα ψηλά στην ευρωπαϊκή ατζέντα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη μιας συλλογικής ευρωπαϊκής αεράμυνας που να καλύπτει όλα τα κράτη-μέλη και όχι μόνο εκείνα που βρίσκονται στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, η νέα «ασπίδα» θα πρέπει να είναι πολυεπίπεδη και τεχνολογικά προηγμένη, ικανή να αντιμετωπίζει κάθε είδους απειλές από αέρος, από πυραύλους έως μη επανδρωμένα συστήματα (drones). Στόχος είναι το σχέδιο να υιοθετηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έως το τέλος του 2025 και να ξεκινήσει η υλοποίησή του το δεύτερο τρίμηνο του 2026.

Πρωτοβουλία για drones και προστασία των νοτίων συνόρων

Η ελληνική πρόταση περιλαμβάνει και τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Αντιμετώπισης Drones (European Drone Defence Initiative). Η Κομισιόν φαίνεται να υιοθετεί πλήρως τη θέση της Αθήνας για «προσέγγιση 360 μοιρών», δηλαδή κάλυψη όλων των κρατών-μελών – όχι μόνο εκείνων που συνορεύουν με τη Ρωσία, αλλά και αυτών που βρίσκονται στα νότια σύνορα, τα οποία αντιμετωπίζουν συνεχείς προκλήσεις από τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει τονίσει επανειλημμένα πως η ενίσχυση των ανατολικών συνόρων της Ευρώπης δεν μπορεί να γίνει σε βάρος του Νότου, ζητώντας ισότιμη μεταχείριση και συνολική στρατηγική ασφάλειας. «Η Ευρώπη πρέπει να προστατεύει εξίσου όλα τα σύνορά της – ανατολικά, νότια και βόρεια», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο Έλληνας πρωθυπουργός στην πρόσφατη άτυπη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Κοπεγχάγη.

Κοινές προμήθειες και αμυντικές επενδύσεις

Ένα ακόμη κρίσιμο σημείο του σχεδίου αφορά τον συντονισμό των κρατών-μελών στις αμυντικές προμήθειες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, λιγότερο από το 20% των αμυντικών δαπανών της ΕΕ γίνονται μέσω κοινών παραγγελιών, παρά τον στόχο του 35% που είχε τεθεί ήδη από το 2007.
Το νέο σχέδιο προβλέπει αύξηση του ποσοστού αυτού τουλάχιστον στο 40% έως το 2027, προκειμένου να επιτευχθεί μείωση κόστους, τεχνολογική σύγκλιση και διαλειτουργικότητα μεταξύ των στρατών των κρατών-μελών.