Η λύση των επιστημόνων για να μη βυθιστεί η Ευρώπη σε νέα «εποχή των παγετώνων»

Μια εκπληκτική νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η τήξη της Δυτικής Ανταρκτικής μπορεί να σώσει το ζωτικό Ρεύμα του Κόλπου. Η τεράστια μάζα πάγου στο νότιο ημισφαίριο περιέχει περίπου 750.000 κυβικά μίλια πάγου – αρκετό για να γεμίσει το Στάδιο Wembley σχεδόν τρεις δισεκατομμύρια φορές.

Καθώς λιώνει, η Δυτική Ανταρκτική στέλνει αλμυρό νερό προς τον Βόρειο Ατλαντικό, βοηθώντας τα νερά να παραμείνουν πυκνά και να διατηρούν τη ροή του κρίσιμου ωκεάνιου ρεύματος, όπως αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης.

Ωστόσο, οι επιστήμονες τονίζουν ότι η τήξη της Δυτικής Ανταρκτικής θα ήταν καταστροφική με άλλους τρόπους. Εάν ο πάγος έλιωνε πλήρως, θα ανέβαζε τα επίπεδα της θάλασσας έως και 4,3 μέτρα, προκαλώντας πλημμύρες, απώλειες ζωών, καταστροφή υποδομών και πολλά άλλα προβλήματα.

Τα ευρήματα δείχνουν ότι η ανθρωπότητα ίσως αναγκαστεί να επιλέξει μεταξύ της διάσωσης του Gulf Stream – που θα σταματούσε την Ευρώπη από μια βαθιά ψυχρή περίοδο – και της διάσωσης της Δυτικής Ανταρκτικής – που θα απέτρεπε την παγκόσμια υπερχείλιση των θαλασσών.

Σύμφωνα με τον Δρ Σάτσα Σινέτ, κλιματολόγο του Πανεπιστημίου του Ουτρέχτης, «είναι δύσκολο να πει κανείς ποιο τρομακτικό σενάριο είναι χειρότερο». Τελικά, η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να είναι ο μοναδικός τρόπος για να σωθούν τόσο το Gulf Stream όσο και η Δυτική Ανταρκτική – αποφεύγοντας και τις δύο καταστροφές.

Το Gulf Stream και ο ρόλος του AMOC

Το Gulf Stream αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος ενός ευρύτερου συστήματος ρευμάτων, επίσημα γνωστού ως Ατλαντική Μεσημβρινή Κυκλοφορία Ανάστροφης Ροής (AMOC). Το AMOC λειτουργεί σαν μια «μεταφορική ταινία του ωκεανού», μετακινώντας θερμό νερό στην επιφάνεια από τους τροπικούς προς το βόρειο ημισφαίριο.

Όταν το θερμό νερό φτάνει στον Βόρειο Ατλαντικό – στην Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο και την ανατολική ακτή των ΗΠΑ – απελευθερώνει τη θερμότητα και παγώνει. Κατά τη διαδικασία σχηματισμού πάγου, το αλάτι μένει πίσω στο νερό, κάνοντάς το πιο πυκνό. Αυτό το πυκνό νερό βυθίζεται και επιστρέφει προς τους τροπικούς στις βαθιές θάλασσες. Στη συνέχεια, επανέρχεται στην επιφάνεια και θερμαίνεται, ολοκληρώνοντας τον κύκλο.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το AMOC φέρνει αρκετή θερμότητα στο βόρειο ημισφαίριο για να διατηρήσει σχετικά ήπιες θερμοκρασίες. Αν η AMOC επιβραδυνθεί ή καταρρεύσει, μεγάλα τμήματα της Ευρώπης και των ΗΠΑ θα μπορούσαν να βρεθούν σε ακραίο ψύχος.

Η απρόσμενη διάσωση από τη Δυτική Ανταρκτική

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ουτρέχτης ανακάλυψαν ότι η Δυτική Ανταρκτική μπορεί να λειτουργήσει ως απρόσμενος σωτήρας του AMOC. Η ομάδα χρησιμοποίησε το υπολογιστικό μοντέλο CLIMBER-X για να προβλέψει τι θα συνέβαινε αν οι πάγοι της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής άρχιζαν να λιώνουν ραγδαία λόγω της κλιματικής αλλαγής. Το μοντέλο προσομοιώνει την αντίδραση της Γης σε διάφορους παράγοντες, όπως οι αλλαγές στις συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου.

Εντυπωσιακά, το μοντέλο έδειξε ότι το λιωμένο νερό της Δυτικής Ανταρκτικής δεν αυξάνει πάντα τον κίνδυνο κατάρρευσης της AMOC. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν η τήξη ήταν γρήγορη και άρχιζε να επιβραδύνεται καθώς κορυφωνόταν η τήξη της Γροιλανδίας, μπορούσε να αποτρέψει την πλήρη κατάρρευση.

Το φαινόμενο συμβαίνει επειδή το λιωμένο νερό της Ανταρκτικής αλλάζει τη συμπεριφορά των υδάτινων στρωμάτων στον Νότιο Ωκεανό, στέλνοντας τελικά ελαφρώς πιο αλμυρό νερό προς τον Βόρειο Ατλαντικό. Με τον χρόνο, αυτό βοηθά το νερό να παραμείνει πυκνό και να διατηρηθεί η ροή του AMOC, σύμφωνα με το μοντέλο.

Η διαφορά με τη Γροιλανδία

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η τήξη της Γροιλανδίας αποσταθεροποιεί την AMOC. Το λιωμένο νερό της επιβραδύνει ή σταματά τη βύθιση του πυκνού νερού που κινεί τη ροή. Αντίθετα, η νέα μελέτη φαίνεται να δείχνει ότι η Δυτική Ανταρκτική μπορεί, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, να έχει σταθεροποιητική επίδραση.

«Η τήξη της Γροιλανδίας γενικά αποσταθεροποιεί την AMOC, ενώ η τήξη της Δυτικής Ανταρκτικής μπορεί, όπως δείξαμε, να τη σταθεροποιήσει υπό ορισμένες συνθήκες», δήλωσε ο Δρ Σινέτ στην Daily Mail. Ωστόσο, αν η χρονική στιγμή είναι λάθος ή η τήξη πολύ αργή, η σταθεροποιητική επίδραση εξαφανίζεται και μπορεί ακόμη να επιταχύνει το σημείο κατάρρευσης του AMOC.

Η κλιματική αλλαγή και οι επιλογές που έχουμε

Ο Δρ Σινέτ τόνισε ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να περιοριστούν για να αποφευχθεί τόσο η κατάρρευση του AMOC όσο και η τήξη της Δυτικής Ανταρκτικής. Τα νέα ευρήματα βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τις λεπτές ισορροπίες ενός θερμαινόμενου κόσμου.

«Αν οι εκπομπές παραμείνουν πολύ υψηλές για να διατηρηθεί η σταθερότητα των κρίσιμων στοιχείων-ορόσημων, τότε η κατανόηση του αν η AMOC θα καταρρεύσει ή όχι είναι απαραίτητη για να προβλέψουμε τις κλιματικές επιπτώσεις που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν οι κοινωνίες», δήλωσε.

«Η σημαντική διαφορά είναι ότι η επίδραση της Γροιλανδίας είναι καλά τεκμηριωμένη και ευρέως αποδεκτή, ενώ η επίδραση της τήξης της Δυτικής Ανταρκτικής παραμένει ανεξερεύνητη, χωρίς συναίνεση και πιθανότατα θα συνεχίσει να αποτελεί θέμα συζήτησης για αρκετό καιρό».