Η σιωπηλή ανοχή των αγορών ενισχύει τον εμπορικό ακτιβισμό του Τραμπ

Η διεθνής οικονομική κοινότητα μοιάζει πλέον να αντιμετωπίζει με σχεδόν απόλυτη αδιαφορία τις συχνές απειλές του Ντόναλντ Τραμπ για αύξηση των δασμών. Παρά τις επαναλαμβανόμενες προειδοποιήσεις του Αμερικανού Προέδρου για επιβολή επιβαρύνσεων 20%-50% σε περισσότερους από 20 βασικούς εμπορικούς εταίρους, οι αγορές δεν δείχνουν να επηρεάζονται ουσιαστικά. Το Μεξικό και η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν τα τελευταία «θύματα» αυτής της πολιτικής, με τον Τραμπ να συνεχίζει απτόητος να διατυπώνει νέες απειλές.

Η απουσία έντονων αντιδράσεων σε σχέση με προηγούμενες εξαγγελίες φαίνεται να λειτουργεί ενισχυτικά για τον Τραμπ, ο οποίος αντιλαμβάνεται τη στάση αυτή ως ένδειξη ανοχής ή και αποδοχής, γεγονός που του επιτρέπει να συνεχίζει τις πολιτικές πίεσης υπέρ της αμερικανικής βιομηχανίας μέσω αυξημένων δασμών.

Στην τελευταία του επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναρτημένη στο Truth Social, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ απείλησε με επιβολή γενικευμένων δασμών 30% στα ευρωπαϊκά προϊόντα, αν δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι την 1η Αυγούστου. «Αν επιθυμείτε να ανοίξετε την κλειστή έως τώρα στις ΗΠΑ εμπορική αγορά σας και να εξαλείψετε τα δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια στο εμπόριο και πολιτικές σας θα εξετάσουμε, ίσως, μία προσαρμογή σε αυτή την επιστολή», ανέφερε, δείχνοντας πως δεν έχει σκοπό να κάνει εύκολες παραχωρήσεις.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε πως η επιβολή δασμών θα έπληττε σοβαρά τις διατλαντικές αλυσίδες εφοδιασμού και υπενθύμισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει μία από τις πιο ανοιχτές και δίκαιες εμπορικά περιοχές παγκοσμίως. Παράλληλα, διαμήνυσε ότι η ΕΕ θα συνεχίσει τις προσπάθειες για επίτευξη συμφωνίας, χωρίς να αποκλείει την επιβολή αντίμετρων αν χρειαστεί.

Όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε στις αρχές Απριλίου δασμούς έως 50% στους εμπορικούς εταίρους, οι αγορές αρχικά αντέδρασαν έντονα: μετοχές έπεσαν, το δολάριο υποχώρησε, οι αποδόσεις των ομολόγων ανέβηκαν και ο χρυσός εκτοξεύθηκε. Ωστόσο, η αναστολή εφαρμογής των μέτρων λίγες ημέρες αργότερα, για διάστημα τριών μηνών, έδωσε την εντύπωση πως υπάρχει περιθώριο διαπραγματεύσεων.

Η προθεσμία έληξε την περασμένη εβδομάδα και τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά: μόλις δύο διμερείς συμφωνίες – με Βρετανία και Βιετνάμ – αντί για τις 90 που ήλπιζε η Ουάσινγκτον. Έτσι, ο Τραμπ προχώρησε σε νέα παράταση έως την 1η Αυγούστου και παράλληλα απέστειλε προειδοποιητικές επιστολές σε 23 χώρες, μεταξύ των οποίων ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.

Οι νέες αυτές απειλές δεν ταρακούνησαν τις χρηματαγορές. Ο δείκτης S&P 500 ανέβηκε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, τα επιτόκια παρέμειναν σταθερά, ενώ ακόμα και το bitcoin σημείωσε ρεκόρ. Μικρές μόνο απώλειες καταγράφηκαν όταν ο Τραμπ απείλησε τον Καναδά με δασμούς 35%.

Αναλυτές επισημαίνουν πως η σταθερότητα αυτή ίσως οφείλεται στην εντύπωση ότι ο Τραμπ ενδέχεται να υποχωρήσει και πάλι. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που χρησιμοποιούν την ειρωνική φράση «Trump Always Chickens Out» για να περιγράψουν τη στρατηγική του, η οποία περιλαμβάνει δυναμικές ανακοινώσεις αλλά και γρήγορες υπαναχωρήσεις.

Από την άλλη πλευρά, οι αγορές μπορεί να έχουν εξοικειωθεί με τη ρητορική των δασμών, υποθέτοντας ότι δεν θα έχουν τελικά σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα. Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ έχει υποχωρήσει ελαφρώς και η ανάπτυξη παραμένει θετική, έστω και με μειωμένο ρυθμό, γύρω στο 1%-2%. Παρόμοια είναι η εικόνα και στην Ευρώπη, με χαμηλή αλλά θετική ανάπτυξη κοντά στο 1%.

Ωστόσο, το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν υπάρξει σοβαρές επιπτώσεις δεν σημαίνει πως αυτό θα συνεχιστεί. Οι δασμοί, ειδικά αν αυξηθούν μαζικά, μπορούν να επιδεινώσουν τις οικονομικές συνθήκες και να επηρεάσουν πιο σταθερά τον πληθωρισμό – κάτι που ήδη υπολογίζει η Fed, η οποία έχει διακόψει τις μειώσεις επιτοκίων εδώ και μήνες.

Ο Τραμπ, πάντως, δεν δείχνει διατεθειμένος να περιοριστεί. Έχει ήδη ανεβάσει τους δασμούς σε εισαγωγές αυτοκινήτων, χάλυβα και αλουμινίου στο 50% και προανήγγειλε νέα αύξηση 50% στον χαλκό από 1η Αυγούστου. Επίσης, άφησε να εννοηθεί ότι ακολουθούν φαρμακευτικά προϊόντα με δασμούς που μπορεί να αγγίξουν και το 200%, μετά από μία μεταβατική περίοδο που θα διαρκέσει πάνω από έναν χρόνο.