Συναγερμός για επικίνδυνο ψάρι που συνεχίζει να πωλείται – Μην το καταναλώσετε

Έντονη ανησυχία προκαλεί στις ευρωπαϊκές αρχές η συνεχιζόμενη κυκλοφορία ενός ψαριού που θεωρείται επικίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία, παρά το γεγονός ότι έχει απαγορευτεί σε πολλές χώρες. Πρόκειται για το γνωστό “butterfish” ή αλλιώς escolar, το οποίο έχει χαρακτηριστεί από ειδικούς ως ιδιαίτερα προβληματικό λόγω της χημικής του σύστασης.

Στην Ελλάδα είναι γνωστό ως “λεπιδόκυμβος ο κιτρινοκαφέ” και προέρχεται από μεγάλα βάθη των ωκεανών. Διακρίνεται για τη βουτυρένια του υφή και την πλούσια, γεμάτη γεύση που το έχει κάνει αγαπημένο μεταξύ των λάτρεων των θαλασσινών, κυρίως στη νότια Ευρώπη. Συχνά πωλείται σε εστιατόρια σούσι ή σε ψητές εκδοχές, κρύβοντας όμως έναν σοβαρό κίνδυνο πίσω από την απολαυστική του εμφάνιση.

Το πρόβλημα, όπως επισημαίνει η Δανική Κτηνιατρική και Τροφική Υπηρεσία (Fødevarestyrelsen), είναι ότι το συγκεκριμένο ψάρι περιέχει εστέρες κεριού — έναν τύπο λίπους που ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να χωνέψει ή να μεταβολίσει. Η κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει σε έντονες καθαρτικές αντιδράσεις, με κοιλόπονο, ναυτία και σοβαρή διάρροια, ιδιαίτερα όταν δεν έχει μαγειρευτεί σωστά.

Για τον λόγο αυτό, οι δανικές αρχές συνιστούν στους καταναλωτές να αποφεύγουν το ωμό ή ελαφρώς μαγειρεμένο escolar. Προτείνεται η κατανάλωσή του μόνο όταν έχει βραστεί ή τηγανιστεί σε υψηλές θερμοκρασίες, καθώς έτσι μειώνεται η ποσότητα των επικίνδυνων λιπαρών. Επιπλέον, προειδοποιούν ότι τα υγρά ή τα λίπη που προκύπτουν κατά το μαγείρεμα δεν πρέπει να επαναχρησιμοποιούνται, καθώς παραμένουν τοξικά.

Εξαιρετικά επικίνδυνη θεωρείται και η καπνιστή μορφή του ψαριού, ειδικά όταν έχει υποστεί επεξεργασία σε χαμηλές θερμοκρασίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η θερμότητα δεν είναι αρκετή για να αποδομήσει τα επιβλαβή κηρώδη συστατικά. Αυτός είναι και ο λόγος που η πώληση καπνισμένου escolar έχει απαγορευτεί πλήρως στη Δανία, ενώ ανάλογες απαγορεύσεις ισχύουν σε χώρες όπως η Ιαπωνία και η Ιταλία, οι οποίες έχουν καταγράψει περιστατικά τροφικής δηλητηρίασης στο παρελθόν.

Σε άλλες χώρες, το ψάρι εξακολουθεί να διατίθεται υπό αυστηρούς όρους, με υποχρεωτική σήμανση και προειδοποιήσεις για τους καταναλωτές. Ωστόσο, ορισμένα εστιατόρια συνεχίζουν να το προσφέρουν χωρίς ενημέρωση, κάτι που έχει προκαλέσει νέο κύμα ελέγχων και προειδοποιήσεων από τις ευρωπαϊκές αρχές.

Το escolar αποτελεί αντικείμενο διχογνωμίας ανάμεσα σε επιστήμονες και σεφ. Για πολλούς επαγγελματίες της γαστρονομίας είναι ένα εκλεκτό ψάρι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως για τους ειδικούς της δημόσιας υγείας πρόκειται για ένα επικίνδυνο τρόφιμο που χρειάζεται εξαιρετική προσοχή. Η πραγματικότητα φαίνεται να βρίσκεται κάπου στη μέση: είναι ένα ψάρι που μπορεί να εντυπωσιάσει στο πιάτο, αλλά να επιφέρει σοβαρές συνέπειες αν δεν καταναλωθεί σωστά.

Οι υγειονομικές αρχές τονίζουν πως οι καταναλωτές πρέπει να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες και να ζητούν πληροφορίες όταν βλέπουν την ονομασία “butterfish” ή “escolar” σε μενού ή καταστήματα. Το ασφαλέστερο είναι να το αποφεύγουν εντελώς, ειδικά σε μορφές σούσι ή καπνιστού προϊόντος.

Το θέμα έχει πάρει πλέον διαστάσεις ευρωπαϊκού συναγερμού, καθώς εντοπίστηκαν περιπτώσεις παραπλανητικής πώλησης του ψαριού ως «λευκό τόνο» ή «λευκό σολομό», προκαλώντας σύγχυση στο κοινό. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί προσπαθούν να αποσύρουν τις ποσότητες που κυκλοφορούν, όμως η δημοφιλία του ψαριού δυσκολεύει τον πλήρη έλεγχο.

Το μήνυμα των αρχών είναι ξεκάθαρο: «Μην το καταναλώσετε», καθώς τα κηρώδη λιπαρά που περιέχει δεν είναι μεταβολίσιμα από το ανθρώπινο σώμα και μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές γαστρεντερικές ενοχλήσεις ακόμη και σε υγιή άτομα.