Το σπάνιο φαινόμενο που θα ξαναδούμε στον ουρανό το 2043

Στις πρώτες ώρες της ημέρας σημειώθηκε ένα αθόρυβο αλλά εξαιρετικό αστρονομικό γεγονός: η Σελήνη βρέθηκε στη μεγαλύτερη απόσταση από τη Γη που θα φτάσει μέχρι το 2043, σε ένα από τα πιο ακραία απόγειά της των τελευταίων ετών.

Στις 3:49 τα ξημερώματα (ώρα Ιταλίας) το σεληνιακό κέντρο απείχε 406.692 χιλιόμετρα από τον πλανήτη μας, πολύ πέρα από τις συνηθισμένες μηνιαίες διακυμάνσεις της τροχιάς της.

Αν και αόρατη, κρυμμένη στη φάση της νέας Σελήνης, έκανε ένα «βήμα πίσω» στον αέναο ουράνιο χορό της, φτάνοντας σε μια θέση που δεν θα επαναληφθεί για σχεδόν δύο δεκαετίες.

Γιατί η Σελήνη πλησιάζει και απομακρύνεται

Η τροχιά της Σελήνης δεν είναι τέλειος κύκλος, αλλά μια ελλειπτική διαδρομή που διαμορφώνεται συνεχώς από τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις Γης, Σελήνης και Ήλιου.

Η ηλιακή βαρύτητα μεταβάλλει ελαφρώς κάθε σεληνιακό κύκλο περίπου 27 ημερών, προκαλώντας συνεχείς διακυμάνσεις στην απόσταση. Έτσι, άλλοτε η Σελήνη βρίσκεται στο περίγειο, το κοντινότερο σημείο, και άλλοτε στο απόγειο, το πιο μακρινό.

Το ιδιαίτερο φαινόμενο της Μικροσελήνης

Όταν το απόγειο συμπίπτει ή πλησιάζει τη φάση της νέας Σελήνης, δημιουργείται μια ξεχωριστή κατάσταση: η λεγόμενη Μικροσελήνη, δηλαδή η μικρότερη και πιο μακρινή Σελήνη που μπορεί να παρατηρηθεί από τη Γη.

Στην πραγματικότητα, σήμερα δεν μπορούσαμε να τη δούμε καθόλου. Η νέα Σελήνη ανατέλλει και δύει μαζί με τον Ήλιο, παραμένοντας αόρατη στον φωτεινό ουρανό. Η «απουσία» της όμως δεν μειώνει τη μοναδικότητα του γεγονότος.

Σύμφωνα με αστρονομικές προσομοιώσεις, παρόμοιος συνδυασμός παραγόντων –ευθυγράμμιση Ήλιου, Γης και Σελήνης, απόσταση Γης-Ήλιου και θέση της νέας Σελήνης σε σχέση με το απόγειο– δεν θα επαναληφθεί πριν το 2043.

Ιδανικές σκοτεινές νύχτες για παρατήρηση του βαθιού ουρανού

Η νέα Σελήνη μπορεί να μας στερεί το θέαμα του δίσκου της, αλλά χαρίζει εξαιρετικά σκοτεινές νύχτες, ιδανικές για όσους αγαπούν την παρατήρηση μακρινών ουράνιων αντικειμένων.

Ανάμεσα σε αυτά που προτείνουν οι αστρονόμοι αυτές τις ημέρες είναι το διάσημο Διπλό Σμήνος του Περσέα, δύο εντυπωσιακά αστρικά σμήνη ανάμεσα στις αστερισμικές περιοχές της Κασσιόπης και του Περσέα. Με ένα απλό ζευγάρι κιάλια 10×50, η λαμπερή δομή τους διακρίνεται ξεκάθαρα.

Σιωπηλό αλλά σημαντικό γεγονός

Παρότι πέρασε απαρατήρητο από τα μάτια μας, το σημερινό απόγειο-ρεκόρ έχει ιδιαίτερη σημασία για όσους μελετούν την κίνηση της Σελήνης.

Κάθε μικρή μεταβολή στην τροχιά της βοηθά στην κατανόηση των θεμελιωδών δυνάμεων που επηρεάζουν το σύστημα Γης-Σελήνης-Ήλιου, έναν κοσμικό δεσμό που καθορίζει τις παλίρροιες, τη σταθερότητα του άξονα της Γης και πτυχές της ζωής στον πλανήτη μας.

Η επόμενη ευκαιρία θα έρθει σε 18 χρόνια. Μέχρι τότε, η Σελήνη θα συνεχίζει τον αργό, τακτικό «ελλειπτικό χορό» της, πλησιάζοντας και απομακρυνόμενη από εμάς σε έναν ρυθμό τόσο παλιό όσο το ίδιο το Ηλιακό Σύστημα.