Ελαιόλαδο: Ποιοι κινδυνεύουν με πρόστιμο για χρήση τενεκέ

Η ώρα της «ψηφιακής εποχής» για την ελαιοπαραγωγή έφτασε και μαζί της έρχονται αυστηρά πρόστιμα για όσους αδιαφορήσουν. Η νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ 77979/2025) ενεργοποιεί το Ελαιοκομικό Μητρώο, το οποίο εισάγει πλήρη ηλεκτρονική καταγραφή των ελαιόδεντρων, των ποικιλιών και της παραγωγής σε όλη τη χώρα.

Στόχος είναι ο έλεγχος της παραγωγής και της διακίνησης του ελαιολάδου, από το χωράφι μέχρι το λιοτρίβι. Όμως, για όσους δεν συμμορφωθούν, προβλέπονται πρόστιμα που ξεκινούν από 100 ευρώ και φτάνουν έως τα 5.000 ευρώ, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξουν και άλλες κυρώσεις.

Όπως ορίζει η απόφαση, όλοι οι πολίτες που διαθέτουν από 21 ελαιόδεντρα και πάνω υποχρεούνται να δηλώσουν τα στοιχεία τους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Ελαιοκομικού Μητρώου (μέσω gov.gr ή ΥΠΑΑΤ) μέχρι τον Μάρτιο του 2026.

✅ Οι τρεις υποχρεώσεις για όσους έχουν ελιές

1️⃣ Υποβολή δήλωσης Ε3
Όσοι αποκτούν αγροτικό εισόδημα πρέπει να υποβάλουν τη σχετική δήλωση Ε3. Η μη υποβολή ή η καθυστέρηση επιφέρει πρόστιμο έως 100 ευρώ.

2️⃣ Δήλωση συγκομιδής στο Ελαιοκομικό Μητρώο
Αφορά όσους διαθέτουν πάνω από 20 ελαιόδεντρα, ακόμη κι αν δεν μαζεύουν ελιές ή δεν παράγουν λάδι. Η δήλωση γίνεται από 1 Οκτωβρίου έως 31 Μαΐου του επόμενου έτους και περιλαμβάνει ΑΦΜ, ποικιλία, κωδικό ελαιοτεμαχίου και ποσότητες συγκομιδής.
Η μη δήλωση ή ανακριβής δήλωση επιφέρει «τσουχτερά» πρόστιμα:

• 21–50 δέντρα → 100 €

• 51–100 δέντρα → 500 €

• 101–500 δέντρα → 1.000 €

• 501–1.000 δέντρα → 3.000 €

• Πάνω από 1.001 δέντρα → 5.000 €

3️⃣ Δήλωση στον ΕΦΚΑ για συνταξιούχους με αγροτικό εισόδημα
Όσοι συνταξιούχοι αποκτούν έσοδα από ελιές πρέπει να υποβάλουν δήλωση στην πλατφόρμα «Δήλωση Απασχόλησης Συνταξιούχων». Η παράλειψη ή η εκπρόθεσμη υποβολή επισύρει βαριές κυρώσεις: απώλεια 12 μηνιαίων συντάξεων (κύριας και επικουρικής).

Το νέο σύστημα φέρνει μαζί του και το ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής για τη μεταφορά ελαιοκάρπου. Ο πρόεδρος των Μικρών Συνεταιρισμών της ΕΘΕΑΣ, Μύρων Χιλετζάκης, εξήγησε:
«Από 1η Νοεμβρίου υποχρεούνται όλοι οι παραγωγοί που είναι στο κανονικό καθεστώς —δηλαδή όσοι εκδίδουν τιμολόγια— να συνοδεύουν όλα τα αγροτικά προϊόντα, και φυσικά τον ελαιόκαρπο, με ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής από το χωράφι προς το λιοτρίβι. Αυτό μας δυσκολεύει γιατί πολλές φορές οι παραγωγοί δεν έχουν τη γνώση αλλά ούτε και ίντερνετ πολλές φορές».

Η ψηφιοποίηση της διαδικασίας αποσκοπεί στη διαφάνεια και την ιχνηλασιμότητα του προϊόντος, ωστόσο προκαλεί προβληματισμό στους μικρούς παραγωγούς που θεωρούν τη νέα διαδικασία περίπλοκη.

Την ίδια ώρα, στην Κρήτη —τη μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγό περιοχή της χώρας— υπάρχουν ανησυχίες, καθώς, λόγω παρατυπιών που εντόπισε το Ελεγκτικό Συνέδριο, η Περιφέρεια κινδυνεύει να μείνει χωρίς φυτοπροστατευτικά προϊόντα, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγή της φετινής χρονιάς.

Η νέα ρύθμιση, πάντως, είναι σαφές ότι σηματοδοτεί μια ριζική αλλαγή στη διαχείριση του ελαιολάδου στην Ελλάδα, με αυστηρό έλεγχο από το χωράφι έως το τραπέζι του καταναλωτή. Οι παραγωγοί καλούνται πλέον να τηρούν κανόνες και να δηλώνουν με ακρίβεια κάθε στάδιο της παραγωγής, διαφορετικά οι «τσουχτερές» ποινές δεν θα αργήσουν να επιβληθούν.