ΝΟΚ: «Ξεπαγώνουν» οι οικοδομικές άδειες – Τι αλλάζει μετά τη νέα απόφαση του ΣτΕ

Η υπόθεση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) και των οικοδομικών αδειών που είχαν «παγώσει» για μήνες, φαίνεται πως φτάνει πλέον στο τέλος της. Με μια νέα, καθοριστική απόφαση, το Συμβούλιο της Επικρατείας έδωσε το «πράσινο φως» για την επανέκδοση των αδειών, αποσαφηνίζοντας πώς θα εφαρμοστούν στο εξής οι διατάξεις του ΝΟΚ, έπειτα από τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης για να συμμορφωθεί με τις προηγούμενες αποφάσεις περί αντισυνταγματικότητας.

Η νέα απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου ορίζει πλέον με σαφήνεια τον τρόπο λειτουργίας του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, αλλά και τα περιβαλλοντικά ισοσταθμίσματα που προβλέπονται όταν τα νέα κτίρια αποκτούν επιπλέον ορόφους σε σχέση με τα μέχρι τώρα επιτρεπόμενα ύψη. Ουσιαστικά, το ΣτΕ καθορίζει το πλαίσιο με το οποίο το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα πρέπει να προχωρά στην έγκριση οικοδομικών εργασιών με πρόσθετα μέτρα προστασίας για το περιβάλλον και τον αστικό ιστό.

Υπενθυμίζεται ότι με την απόφαση που είχε εκδοθεί πριν από μερικούς μήνες, το ΣτΕ είχε κρίνει αντισυνταγματικές συγκεκριμένες διατάξεις του ΝΟΚ, ζητώντας περισσότερες δικλίδες ασφαλείας για την προστασία του περιβάλλοντος. Μεταξύ άλλων, είχε απαιτήσει την εκπόνηση περιβαλλοντικής μελέτης πριν την ανέγερση κτιρίων που υπερβαίνουν τα καθορισμένα ύψη, καθώς και τη σαφή πρόβλεψη ότι τα σχετικά κόστη θα βαρύνουν τους ενδιαφερόμενους.

Πλέον, μετά τη χθεσινή απόφαση, οι αντισυνταγματικότητες αίρονται και οι διαδικασίες για τις εκκρεμείς άδειες επανεκκινούν. Όπως αναφέρεται ρητά, οι οικοδομικές άδειες που είχαν ακυρωθεί με δικαστικές αποφάσεις ή είχαν προσβληθεί μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου 2024, μπορούν να επανεκδοθούν. Η διαδικασία διαφοροποιείται ανάλογα με το αν έχει ολοκληρωθεί ή όχι ο φέρων οργανισμός της οικοδομής, εξασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρξει νέα νομική εμπλοκή.

Σημαντική παράμετρος αποτελεί και η δημιουργία μηχανισμού περιβαλλοντικού ισοδυνάμου, ο οποίος θα λειτουργεί είτε σε επίπεδο δημοτικής ενότητας, είτε σε επίπεδο δήμου για τα μητροπολιτικά συγκροτήματα Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Όπως σημειώνεται, η επιλογή των μέτρων θα γίνεται βάσει περιβαλλοντικού προελέγχου ή, εφόσον απαιτείται, μέσω στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Με απλά λόγια, κάθε πρόσθετος όροφος ή υπέρβαση δόμησης θα πρέπει να συνοδεύεται από ισοδύναμη περιβαλλοντική αποκατάσταση, ώστε να διασφαλίζεται η περιβαλλοντική ισορροπία στις πυκνοδομημένες περιοχές.

Το ΣτΕ, ωστόσο, δεν σταμάτησε εκεί. Εξέδωσε και δεύτερη απόφαση, η οποία ακυρώνει την επιλογή του Δήμου Αθηναίων να μην εφαρμόσει οριζόντια τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό. Το δικαστήριο ήταν ξεκάθαρο: κανένας δήμος δεν έχει τη δυνατότητα να αναστείλει ή να περιορίσει την εφαρμογή του ΝΟΚ, αφού κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα.

Όπως τονίζεται χαρακτηριστικά στην απόφαση, «από καμία διάταξη δεν έχει παρασχεθεί στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης εξουσιοδότηση για την κανονιστική ρύθμιση ζητημάτων που σχετίζονται με τους όρους έκδοσης πράξεων εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών και τους εφαρμοστέους όρους και περιορισμούς δόμησης στις περιοχές αρμοδιότητάς τους».

Στο ίδιο πνεύμα, το ΣτΕ επισημαίνει ότι η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων, με την οποία διατάχθηκαν οι υπηρεσίες δόμησης να μην εκδίδουν βεβαιώσεις ή προεγκρίσεις δόμησης για ύψη ανώτερα των προβλεπομένων, εκδόθηκε χωρίς εξουσιοδότηση και συνεπώς νομίμως ακυρώθηκε.

Μετά και τη νέα αυτή εξέλιξη, οι υπηρεσίες δόμησης θα πρέπει να ακολουθούν πλήρως το πλαίσιο του ΝΟΚ, χωρίς δυνατότητα παρέμβασης από τους δήμους. Παράλληλα, οι μηχανικοί και οι ιδιοκτήτες οικοπέδων που είχαν βρεθεί «στον αέρα» τους τελευταίους μήνες μπορούν πλέον να προχωρήσουν κανονικά στις διαδικασίες έκδοσης ή επανέκδοσης αδειών, με βάση τα νέα δεδομένα που θέτει το Συμβούλιο της Επικρατείας.