Πλασματικά χρόνια σύνταξης: Ποιοι κερδίζουν, πόσο κοστίζει και πώς «ξεκλειδώνει» η έξοδος πριν τα 62

Τα πλασματικά έτη ασφάλισης αποτελούν έναν ιδιαίτερα χρήσιμο «μοχλό» για όσους θέλουν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης νωρίτερα ή να αυξήσουν το συνολικό χρόνο που θα μετρήσει για τη σύνταξη. Ουσιαστικά, δίνεται η δυνατότητα να αναγνωριστούν περίοδοι κατά τις οποίες δεν είχαν καταβληθεί εισφορές, με εξαγορά, ώστε να προστεθούν στο ασφαλιστικό βιογραφικό.

Περισσότεροι από 30.000 ασφαλισμένοι σε όλα τα ταμεία μπορούν να αποχωρήσουν ακόμη και επτά χρόνια νωρίτερα, αρκεί να συμπληρώσουν 40 έτη ασφάλισης μέχρι την ηλικία των 62 ετών.

Πότε καθιερώθηκε η χρήση τους

Η ευρεία χρήση των πλασματικών ετών ξεκίνησε μετά το 2016, όταν εφαρμόστηκε πλήρως ο νόμος Κατρούγκαλου. Τότε, πολλοί εργαζόμενοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με την ανάγκη να παρατείνουν τον εργασιακό τους βίο για να μη χάσουν ευνοϊκά όρια ηλικίας ή να αποφύγουν μεγάλες περικοπές στις συντάξεις τους.

Η νομοθεσία δίνει τη δυνατότητα εξαγοράς έως και 7 ετών, ανάλογα με τον φορέα, την ηλικία και τα χρόνια ασφάλισης του ενδιαφερομένου. Σε αρκετές περιπτώσεις, η αξιοποίηση αυτής της επιλογής μπορεί να μειώσει τον απαιτούμενο χρόνο για σύνταξη έως και κατά πέντε χρόνια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Νέο τσουνάμι πλειστηριασμών απειλεί σπίτια και επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα

Τι λέει ο ειδικός

Σύμφωνα με τον δικηγόρο Διονύση Ρίζο, «οι ασφαλισμένοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση εξαγοράς ή αναγνώρισης πλασματικών χρόνων με σκοπό την κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος οποιαδήποτε χρονική στιγμή». Αυτό σημαίνει ότι κάποιος έχει τη δυνατότητα να «κλειδώσει» συνταξιοδοτικό δικαίωμα ακόμη και αναδρομικά, αξιοποιώντας περιόδους σπουδών, στρατιωτικής θητείας ή γονικής άδειας.

Ποιες κατηγορίες χρόνων αναγνωρίζονται

Με πληρωμή, μπορούν να αναγνωριστούν:

• στρατιωτική θητεία
• χρόνος σπουδών
• γονικές άδειες ανατροφής παιδιών
• περίοδοι ανεργίας ή απεργίας
• πλασματικός χρόνος τέκνων
• για τα σώματα ασφαλείας, η πενταετής μάχιμη υπηρεσία

Στον ιδιωτικό τομέα υπάρχει επίσης η δυνατότητα να προσμετρηθούν χωρίς εξαγορά έως 300 ημέρες επιδοτούμενης ανεργίας ή ασθένειας. Στο Δημόσιο, όμως, οι ίδιοι χρόνοι δεν υπολογίζονται για θεμελίωση δικαιώματος.

Όπως εξηγεί ο κ. Ρίζος: «Οι πλασματικοί χρόνοι που χρησιμοποιούνται με δωρεάν αναγνώριση δεν χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης και την προσαύξηση αυτού».

Το κόστος εξαγοράς

Το κόστος εξαρτάται από τον φορέα ασφάλισης:

• Δημόσιο: από 6,67% έως 20% των συντάξιμων αποδοχών, ανάλογα με το έτος αίτησης.
• Ιδιωτικός τομέας: 20% επί των μεικτών αποδοχών του τελευταίου μήνα πριν την αίτηση.
• Ελεύθεροι επαγγελματίες/αυτοαπασχολούμενοι: σύμφωνα με την ασφαλιστική κατηγορία που έχουν επιλέξει για την κύρια σύνταξη.

Η εξόφληση μπορεί να γίνει εφάπαξ ή με δόσεις. Στο Δημόσιο, το ποσό παρακρατείται από τη σύνταξη, καθώς δεν εκδίδονται σχετικές αποφάσεις εξαγοράς νωρίτερα. Στους ελεύθερους επαγγελματίες, αν το συνολικό ποσό υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ, το υπόλοιπο πρέπει να δοθεί εφάπαξ.

Ποιοι συμφέρει να εξαγοράσουν

Η χρήση των πλασματικών ετών ευνοεί ιδιαίτερα:

• Γονείς ανηλίκων ή τρίτεκνους στο Δημόσιο, που κατοχυρώνουν όρια ηλικίας αναδρομικά.
• Μητέρες στο ΙΚΑ που χρειάζονται 5.500 ημέρες και τις συμπληρώνουν με εξαγορά.
• Μητέρες σε ΔΕΚΟ – Τράπεζες που «κλειδώνουν» 25ετία.
• Δημοσίους υπαλλήλους που θέλουν να συμπληρώσουν 35ετία ή 37ετία.
• Ασφαλισμένους σε ΕΤΑΑ, ΟΑΕΕ ή ΟΓΑ για τη συμπλήρωση 40ετίας.
• Εργαζόμενους σε βαρέα που χρειάζονται επιπλέον προϋποθέσεις.

Σχέση με την ανταποδοτική σύνταξη

Τα πλασματικά έτη δεν χρησιμοποιούνται μόνο για κατοχύρωση δικαιώματος αλλά και στον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης. Η εξαγορά αυξάνει τα έτη που μετρούν στον συντελεστή αναπλήρωσης, επηρεάζοντας το τελικό ποσό.

Ωστόσο, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για προσαύξηση. Γι’ αυτό, οι περισσότερες αιτήσεις εξαγοράς γίνονται λίγο πριν την τελική αίτηση συνταξιοδότησης, ώστε να είναι σίγουρος ο ασφαλισμένος ότι θα έχει διπλό όφελος.

Ο κ. Ρίζος τονίζει: «Ο ισχυρισμός που έχει διατυπωθεί ότι δήθεν η εξαγορά πλασματικών ετών με χαμηλό κόστος οδηγεί σε χαμηλή σύνταξη είναι ανεδαφικός και λάθος».

Παραδείγματα

• Δημόσιος υπάλληλος, τρίτεκνος: Εξαγοράζει 5 πλασματικά έτη. Χωρίς εξαγορά, θα έπαιρνε 1.001 ευρώ σύνταξη. Με εξαγορά, φτάνει στα 1.094 ευρώ, δηλαδή κερδίζει 94 ευρώ τον μήνα. Η δαπάνη αποσβένεται σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια.
• Ελεύθερος επαγγελματίας: Με εξαγορά 5 πλασματικών ετών και 40ετία το 2025, εξασφαλίζει πλήρη σύνταξη. Χωρίς εξαγορά θα έπαιρνε μικρότερο ποσό και θα καθυστερούσε την αποχώρηση.