Τέλος στην ομηρία των χρεών: Νέος νόμος φέρνει απαλλαγή από ποινικές διώξεις και διπλή γραμμή σωτηρίας για οφειλέτες

Οριστικό τέλος σε μια χρόνια κατάσταση οικονομικής «ομηρίας» για χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις φαίνεται να βάζει ο νέος νόμος του υπουργείου Οικονομικών , ο οποίος εισάγει δύο παρεμβάσεις που αλλάζουν πλήρως το πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους . Η πρώτη αφορά την απαλλαγή από ποινικές διώξεις για όσους οδηγούνται σε πτώχευση, δίνοντας μια ουσιαστική ανάσα σε ανθρώπους που βρέθηκαν σε οικονομικό αδιέξοδο. Η δεύτερη προβλέπει ένα νέο πρόγραμμα voucher, που στοχεύει στην πρόληψη της υπερχρέωσης πριν η κατάσταση φτάσει στο σημείο μη επιστροφής.

Το νέο πλαίσιο περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για τα Ιδρύματα και τις Σχολάζουσες Κληρονομιές, το οποίο ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή και τίθεται σε ισχύ με τη δημοσίευσή του. Η φιλοσοφία του βασίζεται στην ανάγκη για ένα πιο ανθρώπινο, λειτουργικό και προληπτικό σύστημα που επιτρέπει σε πολίτες και επαγγελματίες να κάνουν μια πραγματική επανεκκίνηση χωρίς τα βαρίδια του παρελθόντος.

Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές αφορά την προσθήκη του άρθρου 198Α στον ν. 4738/2020, η οποία προβλέπει ότι με την έκδοση δικαστικής απόφασης πτώχευσης ή την καταχώριση στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, παύει αυτομάτως κάθε ποινική δίωξη για χρέη προς την εφορία και τον ΕΦΚΑ. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρηματίες και επαγγελματίες που αναγκάστηκαν να κλείσουν τις δραστηριότητές τους λόγω οφειλών απελευθερώνονται από τον φόβο των ποινικών συνεπειών, έχοντας τη δυνατότητα να ξεκινήσουν από την αρχή.

Η απαλλαγή αυτή αφορά όλα τα βασικά αδικήματα καθυστέρησης καταβολής οφειλών και ασφαλιστικών εισφορών. Εφόσον ο οφειλέτης ολοκληρώσει νόμιμα τη διαδικασία πτώχευσης, συνήθως μέσα σε ένα έως τρία χρόνια, το αξιόποινο εξαλείφεται πλήρως και το σχετικό αδίκημα διαγράφεται από το ποινικό του μητρώο, επιτρέποντας έναν καθαρό επαγγελματικό επαναπροσδιορισμό.

Παράλληλα, ο νέος νόμος εισάγει το πρόγραμμα voucher επαγγελματίες για που βρίσκονται ένα βήμα πριν από την οικονομική κατάρρευση. Το μέτρο αυτό, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και την Κοινωνία της Πληροφορίας, προσφέρει δωρεάν πρόσβαση σε πιστοποιημένους συμβούλους, οι οποίοι αναλαμβάνουν την εξειδικευμένη υποστήριξη του επαγγελματία. Ο στόχος είναι να εντοπίζονται εγκαίρως τα οικονομικά προβλήματα, να σχεδιάζονται βιώσιμες λύσεις και να αποτρέπεται η υπερχρέωση που συχνά οδηγεί σε λουκέτο.

Κεντρικό εργαλείο του προγράμματος αποτελεί ο «Μηχανισμός Έγκαιρης Προειδοποίησης», ο οποίος παρακολουθεί οικονομικούς δείκτες και ειδοποιεί για σημάδια κινδύνου. Μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας, οι επαγγελματίες θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για voucher που δεν περιορίζεται μόνο σε οικονομική καθοδήγηση. Για πρώτη φορά προβλέπεται και ψυχολογική υποστήριξη, καθώς η υπερχρέωση προκαλεί έντονη ψυχολογική επιβάρυνση, ιδιαίτερα σε μικρομεσαίους επιχειρηματίες που συχνά παλεύουν μόνοι.

Η φιλοσοφία του προγράμματος είναι ολιστική: από την κατάρτιση σχεδίου ανάκαμψης μέχρι τη διατήρηση της συνέπειας στις ρυθμίσεις, οι επαγγελματίες λαμβάνουν βοήθεια που δεν στοχεύει απλώς στην οικονομική επιβίωση, αλλά στη μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής, τα κριτήρια και ο χρόνος έναρξης θα καθοριστούν με κοινή υπουργική απόφαση, ενώ βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη η εκπαίδευση των συμβούλων.

Ο νέος νόμος δίνει επίσης έμφαση στους ευάλωτους οφειλέτες που λαμβάνουν κρατική στήριξη για την κύρια κατοικία τους. Με βάση το άρθρο 179, όταν κάποιος ενταχθεί στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό και υπογράψει νέα σύμβαση ρύθμισης, η προηγούμενη επιδότηση παύει αυτόματα. Η ρύθμιση αποτρέπει τη διπλή επιδότηση και προστατεύει τον οφειλέτη από το ενδεχόμενο να του ζητηθεί στο μέλλον η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.