Τι αλλάζει με τα μετρητά: Πότε οι επιχειρήσεις επιτρέπεται να αρνηθούν πληρωμή σε ευρώ σύμφωνα με τον νέο κανονισμό

Η συζήτηση γύρω από την κυριαρχία των ψηφιακών πληρωμών έχει δημιουργήσει την εντύπωση ότι τα μετρητά βαδίζουν προς το τέλος τους. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υπενθυμίζει ότι τα ευρώ σε χαρτονομίσματα και κέρματα παραμένουν νόμιμο χρήμα και υποχρεωτικά αποδεκτά στις συναλλαγές. Ο νέος κανονισμός έρχεται να βάλει όρια σε πρακτικές που υιοθέτησαν ορισμένοι έμποροι, οι οποίοι είχαν επιλέξει να δέχονται αποκλειστικά κάρτες ή ηλεκτρονικές πληρωμές, αποκλείοντας όσους επιθυμούν να πληρώσουν με μετρητά.

Με την εφαρμογή του νέου πλαισίου, η πολιτική «μόνο κάρτες» παύει να θεωρείται νόμιμη, εκτός από συγκεκριμένες εξαιρετικές περιπτώσεις. Αν για παράδειγμα ο πελάτης επιχειρήσει να πληρώσει μικρή συναλλαγή με χαρτονόμισμα πολύ μεγάλης αξίας, όπως καφέ των 3 ευρώ με χαρτονόμισμα 200 ευρώ, τότε ο έμπορος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τη συναλλαγή. Η αιτιολόγηση βασίζεται στο ότι η επιχείρηση δεν είναι υποχρεωμένη να διαθέτει μεγάλα ποσά ρέστων. Ωστόσο, σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις η πληρωμή με μετρητά πρέπει να γίνεται δεκτή χωρίς όρους.

Την ίδια στιγμή, η ΕΚΤ αναγνωρίζει ένα σοβαρό κοινωνικό ζήτημα: τη συνεχή συρρίκνωση των δικτύων τραπεζικών καταστημάτων και ΑΤΜ. Καθώς πολλές περιοχές –ιδιαίτερα μικρές πόλεις και απομακρυσμένα χωριά– μένουν χωρίς επαρκείς δυνατότητες ανάληψης χρημάτων, η πρόσβαση σε μετρητά γίνεται δυσκολότερη. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι πολίτες που βασίζονται σε φυσική πληρωμή, όπως ηλικιωμένοι ή όσοι δεν χρησιμοποιούν ψηφιακές υπηρεσίες, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, παρότι το δικαίωμα χρήσης μετρητών προστατεύεται θεσμικά.

Στο νέο πλαίσιο, τα κράτη μέλη έχουν υποχρέωση να παρακολουθούν την τήρηση των κανόνων και να παρεμβαίνουν όπου υπάρχουν περιορισμοί ή εμπόδια. Η διατήρηση της εμπιστοσύνης στο ευρώ ως φυσικό μέσο συναλλαγής θεωρείται κρίσιμη, καθώς εξασφαλίζει ισορροπία ανάμεσα σε ψηφιακές και παραδοσιακές μορφές πληρωμής. Το κεντρικό μήνυμα είναι ότι η ψηφιοποίηση εξελίσσεται, αλλά δεν υποκαθιστά υποχρεωτικά τη χρήση μετρητών.