Τι σημαίνει η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας από τον Fitch

Συγκεκριμένα, ο οικος αξιολογησης Fitch προχώρησε στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανοτητας της ελληνικής οικονομίας στην βαθμίδα ΒΒΒ, προχώρησε ο αμερικανικός οίκος με σταθερές προοπτικές (outlook). Σημειώνεται πως η Fitch είχε δώσει στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα (BBB-) τον Νοέμβριο του 2023, αλλά έπειτα δεν είχε προχωρήσει σε αναβάθμιση της αξιολόγησης.

Η αναβάθμιση της Ελλάδας έχει εξαιρετική σημασία ειδικά σε συνθήκες όπου πυκνώνουν αναμένεται η αύξηση του δημοσίου χρέους ειδικά στην ευρωζώνης λόγω της εν εξελίξει αύξηση των δημοσίων δαπανών (ιδίως μέσω μεγαλύτερου δανεισμού) για την άμυνα στα πλαίσια του ReArmEU και του νατοϊκού στόχο του 5% του ΑΕΠ.

Η βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας την ώρα που- για παράδειγμα- ιδίως στη Βρετανία (αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χωρες) σημειώθηκε άλμα στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων αποτελεί μια ελάχιστη ασπίδα σε ακόμα μεγαλύτερες πιέσεις στην αγορά ομολόγων…

Από την άλλη μεριά, όμως, δεν πρέπει να υποτιμά κάνεις τον κίνδυνο του μεγάλου ελλείμματος των τρεχουσών συναλλαγών, τον οποίο και επισημαίνει ο Fitch.

Το έλλειμμα αυτό θα έκανε ζημιά στην ελληνική οικονομία αν δεν ήταν στο ευρώ, πλην όμως δεν θα πρέπει να ξεχνά κάνεις και πως η ευρωζωνη διανύει μια φάση μηδαμινής ανάπτυξης (όπως κατέδειξαν χθες τα στοιχεία της Eurostat) υπό το βάρος του δασμολογικού πολέμου με τις ΗΠΑ, της αύξησης των ενεργειακού κόστους αλλά και δομικών προβλημάτων της, όπως η μείωση της ανταγωνιστικότητας και η έλλειψη μιας ενοποίησης αγοράς κεφαλαίων…

Η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από την Fitch οφείλεται, σύμφωνα με την ανακοίνωση του οίκου στους παρακάτω βασικούς παράγοντες:

1. Σταθερή μείωση του χρέους
O οίκος προβλέπει ότι ο λόγος δημόσιου χρέος προς ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες το 2025, φτάνοντας στο 145%, μετά από μείωση 10 ποσοστιαίων μονάδων το 2024. Αυτό εξακολουθεί να είναι σχεδόν 3 φορές πάνω από τον μέσο όρο των κρατών με αξιολόγηση “BBB” (52%), αλλά πάνω από 60 μονάδες κάτω από το υψηλότερο επίπεδο του 2020 (209%), στη μεγαλύτερη μείωση μετά την πανδημία μεταξύ των κρατών που παρακολουθεί η Fitch.

Ο οίκος αναμένει ότι το χρέος θα συνεχίσει να μειώνεται ραγδαία μεσοπρόθεσμα, προσεγγίζοντας το 120% έως το 2030 σύμφωνα με το βασικό σενάριο, υποστηριζόμενο από την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ κατά 4% και πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2027. Τα ταμειακά αποθεματικά παραμένουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, περίπου στο 18% του ΑΕΠ, επιτρέποντας την πρόωρη αποπληρωμή ομολόγων και καλύπτοντας τις λήξεις των επόμενων τριών ετών.

2. Συνεχιζόμενη ισχυρή δημοσιονομική απόδοση
Η Fitch προβλέπει πλεόνασμα κοντά στο 1% του ΑΕΠ φέτος, παρόμοιο με την ισχυρή απόδοση του 2024 (1,3%), και πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%. Αυτό αποτελεί σημαντική βελτίωση σε σχέση με το έλλειμμα 1,4% του ΑΕΠ το 2023 και συγκρίνεται πολύ ευνοϊκά με το τρέχον μέσο κατά μέσο όρο έλλειμμα του 3,7% για κράτη με αξιολόγηση ΒΒΒ. Η ισχυρή απόδοση αποτυπώνει τα διαρθρωτικά υψηλότερα έσοδα, λόγω της βελτίωσης των φορολογικών εσόδων και του αυστηρού ελέγχου των δαπανών.

Ήπια Δημοσιονομική Χαλάρωση
Δεδομένης της ισχυρής αφετηρίας, ο οίκος αναμένει ότι ο προϋπολογισμός του 2026 θα παραμείνει πλεονασματικός, παρά κάποια μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης που περιλαμβάνονται στο προσχέδιο προϋπολογισμού. Οι προγραμματισμένες μειώσεις του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων θα έχουν τη μεγαλύτερη δημοσιονομική επίπτωση, την οποία η κυβέρνηση εκτιμά σε 1,2 δισ. ευρώ (0,5% του ΑΕΠ), αυξανόμενη σε 1,6 δισ. το 2027.

Αυτό θα ενισχύσει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα κυρίως των μεσαίων εισοδημάτων, το οποίο με τη σειρά του θα στηρίξει την ανάπτυξη. Επιπλέον 600 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για επιδότηση ενοικίου και στήριξη χαμηλοσυνταξιούχων και 300 εκατ. ευρώ για αυξήσεις μισθών στον αμυντικό τομέα.

Δημοσιονομική σύνεση
Τα πρόσφατα δημοσιονομικά αποτελέσματα και τα σχέδια προϋπολογισμού για το 2026 υπογραμμίζουν την ισχυρή δέσμευση της κυβέρνησης στη δημοσιονομική σύνεση. «Θεωρούμε αυτή τη δέσμευση σημαντικά αξιόπιστη, καθώς στηρίζεται στις επιδόσεις μετά την περίοδο της πανδημίας και στη γενικότερη κοινωνική συναίνεση γύρω από υγιείς δημοσιονομικές πολιτικές» σημειώνει ο οίκος, ακόμα, προσθέτοντας παράλληλα ότι η Ελλάδα σημείωσε καλύτερες επιδόσεις από τις απαιτήσεις του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ το 2024, το πρώτο έτος εφαρμογής του.

3. Χρέος: «Περιορισμένοι οι κίνδυνοι»
Όπως σημειώνει ο οίκος, το ευνοϊκό προφίλ χρέους της Ελλάδας, με μεγάλο μέσο χρόνο λήξης στα 19 έτη και ευνοϊκά επιτόκια, καθώς και τα πολύ υψηλά ταμειακά διαθέσιμα, μειώνουν σημαντικά τους κινδύνους της αγοράς και λειτουργούν ως “μαξιλάρι” έναντι πιθανών κραδασμών από τη μεταβλητότητα στις αγορές ομολόγων.

Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία, παρά τις πρόσφατες εξωτερικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων γεωπολιτικών και εμπορικών κραδασμών, όπως υπογραμμίζει ο οίκος ενώ συμπληρώνει πως η αύξηση του ΑΕΠ έχει διαμορφωθεί κατά μέσο όρο γύρω στο 2% από το 2023, ξεπερνώντας τον ρυθμό ανάπτυξης της Ευρωζώνης. Ο οίκος προβλέπει ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα παραμείνει κοντά στο 2% τουλάχιστον έως το 2027, ενώ η σύγκλιση προς το επίπεδο εισοδήματος της Ευρωζώνης θα συνεχίιστεί. «Η εγχώρια ζήτηση θα παραμείνει ο βασικός μοχλός ανάπτυξης, επωφελούμενη από τα τελευταία χρόνια ώθησης από τις επενδύσεις του Next Generation EU, τη βελτίωση των ισολογισμών των νοικοκυριών και τη σταθερή αύξηση της απασχόλησης», επισημαίνεται.

4. Ελλειμμα τρεχουσών συναλλαγών
Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών κυμαίνεται περίπου στο 6% του ΑΕΠ από το 2023 και είναι σημαντικά υψηλότερο από τη διάμεση τιμή ΒΒΒ του 0,3%.

Όπως σημειώνεται, δεν υπήρξε βελτίωση στο α’ εξάμηνο του 2025. Δομικά, το χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης είναι ο κύριος λόγος για το σημαντικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, τονίζεται. «Η συμμετοχή στην Ευρωζώνη μετριάζει τους εξωτερικούς κινδύνους χρηματοδότησης και δεν αναμένουμε καμία διαταραχή στις εξωτερικές ροές κεφαλαίων» επισημαίνει πάντως ο οίκος.

5. Ενδυναμωμένος ο τραπεζικός τομέας
Ο Fitch αναβάθμισε τις αξιολογήσεις των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών σε επενδυτική βαθμίδα κατά τη διάρκεια του 2025, αντανακλώντας βελτιώσεις στο λειτουργικό περιβάλλον της Ελλάδας και τα πιστωτικά προφίλ των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένου ενός μακρύτερου ιστορικού υγιούς δημιουργίας κερδών, της ολοκλήρωσης του μεγαλύτερου μέρους της εκκαθάρισης της ποιότητας του ενεργητικού τους, των ενισχυμένων κεφαλαιακών θέσεων και της σταθερής χρηματοδότησης με βάση τις καταθέσεις. Η Fitch αναμένει ότι ο τραπεζικός τομέας θα επωφεληθεί από την ανθεκτική οικονομική ανάπτυξη, τη βιώσιμη επιχειρηματική ανάπτυξη και τη σταδιακή ανάκαμψη στον τομέα της λιανικής.

Παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αρνητική αξιολόγηση και υποβάθμιση:

Δημόσια Οικονομικά: Σταθεροποίηση του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ, για παράδειγμα, λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης ή υλοποίησης σημαντικών ενδεχόμενων υποχρεώσεων.
Μακροοικονομικό-Εξωτερικό: Ένα δυσμενές σοκ που θα επηρέαζε τη μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική της Ελλάδας ή θα επιδείνωνε τις εξωτερικές ανισορροπίες.
Παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θετική αξιολόγησηαναβάθμιση:

Δημόσια Οικονομικά: Περαιτέρω σημαντική μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, λόγω σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων και συνεχιζόμενης ανθεκτικής ανάπτυξης.
Μακροοικονομικό: Βελτίωση της μεσοπρόθεσμης αναπτυξιακής δυναμικής και της απόδοσης, για παράδειγμα, λόγω υψηλότερων επενδύσεων ή εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμισεων.