Μητσοτάκης – Ερντογάν: Το ραντεβού που δεν έγινε και η επόμενη μέρα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις

Η είδηση ότι δεν θα πραγματοποιηθεί συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στην Κοπεγχάγη, έπεσε σαν «κεραυνός» σε μια περίοδο όπου οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται ξανά στο προσκήνιο.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η μη παρουσία του Ερντογάν στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στη δανέζικη πρωτεύουσα καθιστά αδύνατο το τετ α τετ, βάζοντας προσωρινά «πάγο» σε μια πολυαναμενόμενη συνάντηση.

Για πρώτη φορά, το casus belli, δηλαδή η τουρκική απειλή πολέμου σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων, αναφέρθηκε ανοικτά από ελληνικής πλευράς στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Η Αθήνα υπογράμμισε ότι μια χώρα που επιδιώκει συμμετοχή σε ευρωπαϊκούς θεσμούς, όπως το SAFE, δεν μπορεί την ίδια ώρα να κρατά σε ισχύ μια τέτοια απειλή απέναντι σε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ακύρωση της συνάντησης με τον Ταγίπ Ερντογάν δεν αποδίδεται σε πολιτικούς λόγους, αλλά στις αλλαγές προγραμμάτων που συνηθίζονται σε τέτοιες διοργανώσεις υψηλού επιπέδου. Αντίστοιχες ανατροπές σημειώθηκαν και με τη συνάντηση του πρωθυπουργού με την Ιταλίδα ομόλογό του Τζόρτζια Μελόνι, ενώ ούτε στη δεξίωση προς τιμήν του Αμερικανού προέδρου υπήρξε οποιαδήποτε επαφή με τον Τούρκο ηγέτη.

Η ελληνική κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι δεν βλέπει σκοπιμότητα πίσω από την εξέλιξη αυτή, ενώ τονίζει ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Ουάσινγκτον παραμένουν ενεργοί και ουσιαστικοί. Στο επίκεντρο βρίσκεται η συνεργασία με τον Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίο υπάρχουν συχνές επαφές, ενώ ιδιαίτερη σημασία δόθηκε και στη γνωριμία με την Κίμπερλι Γκιλφόιλ, που σύμφωνα με διπλωματικές πηγές έδειξε να έχει καλή εικόνα για τα γεωπολιτικά δεδομένα της περιοχής.

Στα ενεργειακά, η Αθήνα παραμένει σε συνεννόηση με τη Λευκωσία για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου. Ο Κύπριος πρόεδρος έχει διατυπώσει με σαφήνεια τις θέσεις του, με την Κυπριακή Δημοκρατία να κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον για το έργο, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για επίσημες ανακοινώσεις.

Σημαντικό βάρος δόθηκε και στις εξελίξεις στη Λιβύη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συζήτησε με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για την ανάγκη μιας βιώσιμης πολιτικής διαδικασίας, η οποία θα οδηγήσει σε εκλογές και θα περιορίσει τις ξένες παρεμβάσεις. Παράλληλα, ξεκίνησαν τεχνικές συνομιλίες Ελλάδας – Λιβύης για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, με την ελληνική πλευρά να τονίζει ότι η Τουρκία δεν έχει θέση σε αυτές τις διαδικασίες, αφού οι γεωγραφικές συνθήκες και οι ακτές καθιστούν σαφές το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων.

Η αντιπολίτευση κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι δεν κατάφερε να «κλείσει» το ραντεβού με τον Ερντογάν, όμως το Μέγαρο Μαξίμου απάντησε ότι η Ελλάδα έχει αποδείξει διαχρονικά πως κρατά ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, ακόμη και σε περιόδους που η τουρκική ηγεσία αρνιόταν να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου. Η πάγια θέση της χώρας είναι πως δεν πρόκειται να υπάρξει καμία υποχώρηση στα κυριαρχικά δικαιώματα, ανεξάρτητα από το κλίμα έντασης.

Στον τομέα της άμυνας, η Αθήνα συνεχίζει την πολιτική ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων. Ήδη ο στόλος των μαχητικών περιλαμβάνει 42 αναβαθμισμένα F-16 έκδοσης VIPER και 24 Rafale, ενώ η Ελλάδα συμμετέχει κανονικά στο πρόγραμμα των F-35. Υπενθυμίζεται ότι το 2019 η Τουρκία είχε παραγγείλει 100 F-35, αλλά η εξέλιξη εκείνη δεν προχώρησε λόγω των γνωστών εμπλοκών με την Ουάσινγκτον.

Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι η εξοπλιστική στρατηγική δεν εξαρτάται από τις κινήσεις της Τουρκίας, αλλά από τις ανάγκες της ελληνικής άμυνας. Ο στόχος είναι η απόκτηση ποιοτικού πλεονεκτήματος που θα θωρακίσει τη χώρα απέναντι σε κάθε πιθανή απειλή. Παράλληλα, προχωρούν πρωτοβουλίες στο πεδίο της θαλάσσιας πολιτικής, όπως η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων και ο χωροταξικός σχεδιασμός, με την εταιρεία Chevron να εκφράζει έμπρακτα το ενδιαφέρον της.

Το μήνυμα που στέλνει η Αθήνα είναι σαφές: δεν υπάρχει ανησυχία για το αν η Τουρκία θα βρεθεί ή όχι στο πρόγραμμα των F-35, καθώς η Ελλάδα έχει ήδη χαράξει τη δική της πορεία ενίσχυσης της αποτρεπτικής της ισχύος. Οι κινήσεις της χώρας προχωρούν βάσει σχεδίου, με γνώμονα την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή.