Τεράστια ανατροπή! «Οι κληρονόμοι δεν θα αναγκάζονται να αποποιηθούν κληρονομιά για να μην επωμισθούν χρέη»

Σημαντικό εκσυγχρονισμό του κληρονομικού δικαίου ανακοίνωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, τονίζοντας πως για πρώτη φορά εδώ και οκτώ δεκαετίες ο Αστικός Κώδικας αναμορφώνεται ώστε να ανταποκριθεί στις σημερινές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Η νέα δέσμη ρυθμίσεων επικεντρώνεται στην προστασία των κληρονόμων από υπερβάλλοντα χρέη, στην εισαγωγή κληρονομικών συμβάσεων και σε νέες πρόνοιες για άτομα που συζούν εκτός γάμου ή συμφώνου συμβίωσης.

Μιλώντας στην ΕΡΤ, ο υπουργός εξήγησε πως τα χρέη που συνοδεύουν μια κληρονομιά δεν θα μπορούν πλέον να ξεπερνούν την αξία της περιουσίας. Με αυτόν τον κανόνα, τόνισε, αποτρέπεται η επιβάρυνση των δικαιούχων με δική τους περιουσία, ενώ διαγράφονται οφειλές που υπερβαίνουν το ύψος της κληρονομικής μάζας, δίνοντας οριστική λύση σε προβλήματα που προέκυψαν στο παρελθόν λόγω καθυστερήσεων ή λανθασμένων ενεργειών αποποίησης.

Κληρονομικές συμβάσεις – νέο εργαλείο διαχείρισης περιουσίας

Στο επίκεντρο της αλλαγής βρίσκεται η δυνατότητα σύναψης κληρονομικών συμβάσεων. Ο διαθέτης θα μπορεί πλέον να διαμορφώνει από κοινού με τους μελλοντικούς κληρονόμους τους κανόνες διανομής της περιουσίας του μέσω συμβολαιογραφικής πράξης, χωρίς δικαίωμα ανάκλησης. Η ρύθμιση, σύμφωνα με τον υπουργό, αποτρέπει συγκρούσεις μετά τον θάνατο, συμβάλλει στη συνέχιση οικογενειακών επιχειρήσεων και διευκολύνει την ομαλή μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων.

Επιπλέον, θεσμοθετείται η δυνατότητα οικονομικής ενίσχυσης παιδιού εν ζωή, με αντάλλαγμα παραίτηση από μελλοντική κληρονομική διεκδίκηση, ώστε να αποφεύγονται διπλές απαιτήσεις.

Αλλαγές στη νόμιμη μοίρα και στην κατανομή ανάμεσα σε σύζυγο και παιδιά

Με τις νέες ρυθμίσεις ενισχύεται η θέση του επιζώντος συζύγου όταν υπάρχει μόνο ένα παιδί, καθώς το μερίδιό του αυξάνεται σε 1/3 από 1/4. Σε περίπτωση περισσοτέρων παιδιών παραμένει η γνωστή αναλογία 1/4 υπέρ του συζύγου και 3/4 για τα τέκνα. Παράλληλα, οργανισμοί ή επιχειρήσεις που λαμβάνουν περιουσία μέσω διαθήκης θα μπορούν να αποζημιώνουν τους δικαιούχους της νόμιμης μοίρας ακόμα κι αν απαιτείται αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων.

Πρόσθετες προβλέψεις για ανύπαντρους συντρόφους και διαθήκες

Ιδιαίτερη μέριμνα δίνεται στους συμβιούντες χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης, οι οποίοι θα έχουν πλέον δικαίωμα να παραμείνουν στην κοινή κατοικία για συγκεκριμένο διάστημα μετά την απώλεια συντρόφου. Παράλληλα, τίθενται ασφαλιστικές δικλίδες για διαθήκες υπέρ προσώπων που εργάζονται ή διοικούν δομές φροντίδας, με αυστηρές εξαιρέσεις μόνο για περιπτώσεις παροχής κατ’ οίκον φροντίδας.

Ο υπουργός διευκρίνισε ότι οι ιδιόχειρες διαθήκες παραμένουν σε ισχύ, αλλά θα απαιτείται δικαστική επικύρωση και, όπου χρειάζεται, γραφολογικός έλεγχος. Επίσης, σε θανάτους χωρίς κληρονόμους η περιουσία θα μεταβιβάζεται στο Δημόσιο, εκτός αν προηγείται δικαίωμα συμβίωσης.

Επιτάχυνση στην απονομή δικαιοσύνης

Σημαντικές βελτιώσεις αποτυπώνονται και στους χρόνους έκδοσης αποφάσεων. Με τη συγχώνευση Πρωτοδικείων και Ειρηνοδικείων, ο χρόνος εκδίκασης στην Αθήνα μειώθηκε από τέσσερα χρόνια σε περίπου ενάμιση, ενώ στην υπόλοιπη χώρα οι διαδικασίες ολοκληρώνονται εντός 280 ημερών. Ο υπουργός ανέφερε επίσης ότι μέσω της νέας ψηφιακής πλατφόρμας συμβολαιογράφων η δημοσίευση διαθηκών από 400 ημέρες περιορίστηκε σε μόλις επτά.