Αλλαγή ώρας και υγεία: Τα καλά και τα κακά νέα

Η αλλαγή της ώρας αποτελεί εδώ και δεκαετίες αντικείμενο συζήτησης, με πολίτες και επιστήμονες να διαφωνούν για το ποια είναι η καλύτερη εκδοχή: η θερινή ώρα, η χειμερινή ή η διαρκής εναλλαγή τους.

Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Proceedings of the National Academy of Sciences» έρχεται να ρίξει φως στη συζήτηση, δείχνοντας ότι η μόνιμη χειμερινή ώρα επιβαρύνει λιγότερο τον ανθρώπινο οργανισμό και συνεπώς αποτελεί την πιο υγιή επιλογή.

Σύμφωνα με τη μελέτη του καθηγητή ψυχιατρικής Dr. Jamie Zeitzer και της υποψήφιας διδάκτορος βιοϊατρικής μηχανικής Lara Weed, χαρτογραφήθηκαν οι συνθήκες φωτός σε κομητείες των ΗΠΑ και συγκρίθηκαν με δεδομένα υγείας από ομοσπονδιακές βάσεις.

Με μαθηματικά μοντέλα υπολόγισαν το «κιρκάδιο φορτίο», δηλαδή πόσο στρες υφίσταται το εσωτερικό βιολογικό ρολόι μας. Το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο: η χειμερινή ώρα, όταν διατηρείται μόνιμα, συνδέεται με το μικρότερο φορτίο στον οργανισμό.

Η Dr. Karin Johnson, νευρολόγος του Πανεπιστημίου Μασαχουσέτης, εξηγεί: «Το σώμα μας ρυθμίζεται από τον ήλιο». Όπως αναφέρει, οι κιρκάδιοι ρυθμοί μας χρειάζονται καθημερινά ερεθίσματα από το φυσικό φως για να συγχρονιστούν. «Όσο περισσότερο ευθυγραμμιζόμαστε με τον ηλιακό χρόνο, τόσο πιο υγιές είναι το σώμα μας, λειτουργεί καλύτερα ο εγκέφαλος και βελτιώνεται η ποιότητα του ύπνου».

Η ίδια κατέθεσε μάλιστα στη Γερουσία των ΗΠΑ υπέρ της μόνιμης χειμερινής ώρας, επισημαίνοντας ότι η θερινή ώρα στερεί το πρωινό φως τον χειμώνα, κάτι κρίσιμο για παιδιά και εργαζόμενους που ξεκινούν νωρίς.

Στον αντίποδα, το Κογκρέσο εξετάζει και την αντίθετη επιλογή, μέσω του νομοσχεδίου Sunshine Protection Act, το οποίο στηρίζει και ο Ντόναλντ Τραμπ, με στόχο τη μόνιμη θερινή ώρα. Τα επιχειρήματα υπέρ αυτής σχετίζονται με περισσότερο φως τα απογεύματα, πιθανή μείωση τροχαίων και μικρή εξοικονόμηση ενέργειας. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα οφέλη αυτά δεν υπερτερούν των κινδύνων που συνεπάγεται η στέρηση πρωινού φωτός.

Στην κοινή γνώμη, οι έρευνες δείχνουν μοιρασμένη εικόνα. Μια δημοσκόπηση της Gallup το 2024 έδειξε ότι το 48% των Αμερικανών τάσσεται υπέρ της μόνιμης χειμερινής ώρας, έναντι 24% που θέλουν θερινή και 19% που προτιμούν το σημερινό σύστημα αλλαγής. Αντίθετα, μια έρευνα της YouGov το 2023 είχε βρει το 50% να προτιμά μόνιμη θερινή ώρα.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ. Πρέπει να μελετηθούν οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα: αν οι άνθρωποι γυμνάζονται περισσότερο με περισσότερο πρωινό ή απογευματινό φως, αν τα παιδιά πηγαίνουν με ασφάλεια στο σχολείο και αν υπάρχουν πραγματικά οικονομικά οφέλη.

Παρά τις διαφορετικές απόψεις, η κατεύθυνση που δείχνουν ολοένα και περισσότερες μελέτες είναι σαφής: η μόνιμη χειμερινή ώρα ευθυγραμμίζεται καλύτερα με τις βιολογικές ανάγκες του ανθρώπου. Όπως τονίζει η Dr. Johnson: «Είναι μια αργή, δύσκολη διαδικασία, αλλά πιστεύω ότι με μελέτες σαν κι αυτή, μπορούμε σταδιακά να μετατοπίσουμε την κοινή γνώμη προς τη μόνιμη χειμερινή ώρα. Ο κόσμος είναι απελπισμένος να σταματήσει η αλλαγή της ώρας».