Σαν σήμερα ξεκίνησε η πανδημία του κορωνοϊού

Στις 31 Δεκεμβρίου 2019, μια τεχνική ενημέρωση από τις υγειονομικές αρχές της Γουχάν πέρασε σχεδόν απαρατήρητη εκτός Κίνας. Οι Αρχές ανέφεραν συρροή περιστατικών «άγνωστης πνευμονίας» με σοβαρά αναπνευστικά συμπτώματα, χωρίς γνωστή αιτία από ιούς, με κοινό στοιχείο την αγορά θαλασσινών Χουανάν. Κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί ότι επρόκειτο για τα πρώτα κρούσματα του SARS-CoV-2, που θα προκαλούσε την παγκόσμια πανδημία COVID-19 και θα επηρέαζε δισεκατομμύρια ανθρώπους και τις οικονομίες σε όλο τον πλανήτη.

Τα πρώτα κρούσματα στη Γουχάν

Τα αρχικά περιστατικά εμφανίστηκαν τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2019. Οι ασθενείς παρουσίαζαν υψηλό πυρετό, δύσπνοια και σοβαρές πνευμονικές βλάβες, ενώ οι εξετάσεις απέκλειαν γνωστούς ιούς όπως η γρίπη. Στις 31 Δεκεμβρίου, η Κίνα ενημέρωσε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για την άγνωστη πνευμονία, ενεργοποιώντας διεθνείς μηχανισμούς παρακολούθησης.

Η αγορά Χουανάν αποτέλεσε κέντρο ερευνών, καθώς πολλοί από τους πρώτους ασθενείς είτε εργάζονταν είτε είχαν επισκεφθεί την αγορά. Η επιστημονική διερεύνηση έδειξε ότι ο νέος ιός προήλθε από νυχτερίδες και πιθανώς μεταδόθηκε στον άνθρωπο μέσω ενδιάμεσου άγριου ζώου. Η αγορά έκλεισε και απολυμάνθηκε, αλλά ο ιός είχε ήδη αρχίσει να κυκλοφορεί στην κοινότητα.

Η ταυτοποίηση του SARS-CoV-2 και η παγκόσμια εξάπλωση

Τον Ιανουάριο του 2020, Κινέζοι επιστήμονες ταυτοποίησαν τον νέο κορονοϊό, συγγενή με τον SARS του 2003, ο οποίος ονομάστηκε SARS-CoV-2. Η γονιδιακή αλληλουχία δημοσιοποιήθηκε άμεσα, επιτρέποντας την ανάπτυξη διαγνωστικών τεστ παγκοσμίως. Αποδείχθηκε ότι ο ιός μεταδίδεται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο, ανεξαρτήτως επαφής με ζώα.

Η εξάπλωση εκτός Κίνας ήταν ταχεία, με τα διεθνή ταξίδια και την αρχική αδυναμία κατανόησης της μεταδοτικότητας να επιταχύνουν τη διάδοση. Στις 11 Μαρτίου 2020, ο ΠΟΥ χαρακτήρισε επίσημα την COVID-19 πανδημία, καθιστώντας την «άγνωστη πνευμονία» της Γουχάν παγκόσμια απειλή για την υγεία, την οικονομία και την κοινωνική συνοχή.

Η εικόνα ζευγαριού ηλικιωμένων στη Βαρκελώνη να φιλιέται μέσα από πλαστικό φύλλο έγινε σύμβολο της πανδημίας, αποτυπώνοντας την ανάγκη για προστασία και απόσταση. Μέσα σε λίγα χρόνια, η COVID-19 προκάλεσε πάνω από 770 εκατομμύρια καταγεγραμμένα κρούσματα και περισσότερους από 7 εκατομμύρια θανάτους, με δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων να χορηγούνται σε χρόνο-ρεκόρ.

Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις

Η πανδημία άλλαξε ριζικά την καθημερινότητα: πολύμηνα lockdown, περιορισμοί μετακίνησης, κλειστά σχολεία και τηλεργασία έγιναν κανόνας. Τα νοσοκομεία βρέθηκαν υπό τεράστια πίεση, οι ΜΕΘ γέμισαν και οι υγειονομικοί εργάστηκαν υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Οι οικονομίες υπέστησαν ισχυρό σοκ, με ύφεση, απώλεια θέσεων εργασίας και πρωτοφανή κρατικά πακέτα στήριξης. Παράλληλα, αναδείχθηκαν κοινωνικές ανισότητες και ζητήματα ψυχικής υγείας.

Παρά τα επιστημονικά επιτεύγματα, παραμένουν ερωτήματα για την ακριβή μετάδοση από το αρχικό ζώο-δεξαμενή στον άνθρωπο και για την ταυτότητα του ενδιάμεσου είδους. Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν ότι πρόκειται για ζωονόσο, χωρίς αποδείξεις εργαστηριακής προέλευσης, αν και η συζήτηση συνεχίζεται σε πολιτικό επίπεδο.

Η «άγνωστη πνευμονία» της Γουχάν σφράγισε την αρχή μιας πανδημίας που άλλαξε τον κόσμο και διαμόρφωσε τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν κρίσεις.