Βλέπεις κουκκίδες ή στίγματα που «αιωρούνται» στα μάτια σου; Μάθε τι σημαίνουν και τι πρέπει να κάνεις

Σχεδόν όλοι έχουν παρατηρήσει μικρές κουκκίδες ή νήματα που φαίνεται να κινούνται αργά μέσα στα μάτια. Σύμφωνα με την Πορτογαλική Εταιρεία Οφθαλμολογίας (SPO), πρόκειται για τις γνωστές «μυωψίες» ή floaters, οι οποίες, παρά το περίεργο όνομα, έχουν πολύ συγκεκριμένη επιστημονική εξήγηση.

Πώς δημιουργούνται

Η ανθρώπινη όραση στηρίζεται σε μια πολύπλοκη και ευαίσθητη δομή. Μέσα στο μάτι υπάρχει μια ζελατινώδης ουσία, το υαλοειδές σώμα, που γεμίζει το χώρο ανάμεσα στον φακό και τον αμφιβληστροειδή, την ευαίσθητη στο φως στοιβάδα. Εκεί ακριβώς εμφανίζονται και οι μυωψίες.

Το υαλοειδές σώμα είναι διαφανές και βοηθά στη διατήρηση του σχήματος του ματιού. Με το πέρασμα του χρόνου, χάνει την ομοιογένειά του και σχηματίζει μικρές συσσωρεύσεις. Αυτές οι ίνες δημιουργούν σκιές στον αμφιβληστροειδή, δίνοντας την αίσθηση στίγματος που αιωρείται.

Τι είναι αυτά τα στίγματα

Ιατρικά ονομάζονται μυωψίες και δεν πρόκειται για εξωτερικά κύτταρα ή σκόνη. Είναι μικρά θραύσματα κολλαγόνου ή φυσικά κατάλοιπα του υαλοειδούς σώματος. Όταν το φως εισέρχεται στο μάτι, οι ίνες αυτές προβάλλουν μικρές σκιές στον αμφιβληστροειδή, που ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται ως κουκκίδες, ιστούς ή νήματα. Η αίσθηση είναι πιο έντονη όταν κοιτάμε φωτεινά φόντα, όπως τον ουρανό ή έναν λευκό τοίχο.

Η σχέση με την ηλικία

Η εμφάνιση των μυωψιών είναι σταδιακή και στις περισσότερες περιπτώσεις αβλαβής. Συμβαίνει συχνότερα από τα 40 ή 50 έτη, ειδικά σε μυωπικούς που έχουν πιο ρευστό υαλοειδές σώμα. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί μετά από φλεγμονή, χειρουργείο ματιού ή τραυματισμό.

Με τον καιρό, ο εγκέφαλος «μαθαίνει» να αγνοεί αυτές τις σκιές, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να τις παρατηρούν λιγότερο. Μόνο ένα μικρό ποσοστό αισθάνεται πραγματική οπτική ενόχληση.

Πότε χρειάζεται προσοχή

Δεν είναι όλες οι μυωψίες ακίνδυνες. Η ξαφνική εμφάνιση πολλών στίγματων, μαζί με αστραπές φωτός ή αίσθηση «κουρτίνας» που καλύπτει μέρος της όρασης, μπορεί να υποδεικνύει αποκόλληση του υαλοειδούς ή ακόμα και του αμφιβληστροειδή — κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.

Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδή είναι σπάνια αλλά σοβαρή και πρέπει να αντιμετωπιστεί γρήγορα για να αποφευχθεί μόνιμη απώλεια όρασης.

Διάγνωση και πρόληψη

Η διάγνωση των μυωψιών γίνεται με οφθαλμολογική εξέταση και παρατήρηση του βυθού του ματιού. Πρόκειται για γρήγορη και ανώδυνη διαδικασία. Ο γιατρός αξιολογεί αν τα στίγματα οφείλονται στη φυσιολογική γήρανση ή αν υπάρχουν ενδείξεις επιπλοκών.

Δεν υπάρχει τρόπος να προληφθούν οι μυωψίες, καθώς αποτελούν φυσικό μέρος της γήρανσης του ματιού. Ωστόσο, ένας υγιεινός τρόπος ζωής, ο έλεγχος του σακχάρου και η προστασία των ματιών μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο σοβαρότερων προβλημάτων όρασης.

Τι να κάνετε αν παρατηρήσετε αλλαγές

Αν αρχίσετε να βλέπετε στίγματα ή νήματα, καλό είναι να κλείσετε ραντεβού με οφθαλμίατρο για να αποκλειστούν άλλες αιτίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται θεραπεία, αλλά είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει βλάβη στον αμφιβληστροειδή.

Σε επίμονες ή ενοχλητικές περιπτώσεις, υπάρχουν χειρουργικές τεχνικές, όπως η υαλοειδεκτομή, που μπορούν να αφαιρέσουν τα στίγματα, όμως σπάνια προτείνονται, καθώς ο κίνδυνος υπερτερεί του οφέλους.

Η αξία της όρασης

Το ανθρώπινο μάτι είναι ένα εξαιρετικό αλλά ευάλωτο όργανο. Ακόμα και μικρές αλλαγές μπορούν να αποκαλύψουν εσωτερικές ανισορροπίες. Η παρατήρηση της όρασης είναι ένας τρόπος φροντίδας της γενικής υγείας.

Οι «floaters» αποτελούν στις περισσότερες περιπτώσεις απλώς σημάδι του χρόνου. Παρ’ όλα αυτά, η αγνόηση ξαφνικών αλλαγών στην όραση μπορεί να κοστίσει. Η καλύτερη πρόληψη είναι να παρατηρούμε και να ενεργούμε έγκαιρα.